نام پژوهشگر: علی اصغر ذوقی
سلیمه افراسیابی بشری دلریش
وزارت از جمله مهمترین مناصب اجرایی ـ اداری در تاریخ سیاسی ایران است. التزام به انتصاب وزیر بگونه ای بودکه با هجوم مغولان(616ق) به ایران از اهمیت و حضور وزیر در نظام سیاسی نکاست و با تشکیل حکومت ایلخانی (654ق) توسط هلاکو این منصب کماکان صاحب نظر و قدرتمند بشمار می رفت. در این میان آن چه در عصر ایلخانی قابل تعمق و تأمل است، حضور دو وزیر با قدرت یکسان و محدوده ی اختیارات مشابه است. خواجه رشیدالدین-فضل الله، سعدالدین ساوجی ، تاج الدین علیشاه و غیاث الدین محمد رشیدی وزرایی هستند که از آن ها با عنوان وزرای اشتراکی یاد شده است. ریشه های وزارت توأمان را باید در نظام اداری پیش از عصر ایلخانی و به ویژه در دوره آل بویه و خوارزمشاهیان جستجو کرد. علاوه بر این گسترش روابط سیاسی، فرهنگی عصر ایلخانی با چین و پیامدهای اثرگذار آن را در ساختار اداری- سیاسی و به ویژه نهاد وزارت را نمی توان نادیده گرفت و ردپایی مناصب اشتراکی از جمله وزارت را در نظام سیاسی- اداری چین نیز می توان یافت . این رساله بر آن است تا به شیوه ی تحلیلی ـ توصیفی و با استناد به منابع دست اول و مطالعات جدید و اسناد و مکاتبات بازمانده از این عصر فلسفه وجودی مناصب اشتراکی، ریشه های آن در نظام اداری ـ سیاسی پیش از عصر ایلخانی همچنین در سیستم اداری چین را بررسی نماید و دایره اعمال قدرت این وزیران به ویژه در عصر ایلخانی و پیامدهای مثبت و منفی آن را مورد بررسی قرار دهد.