نام پژوهشگر: فاطمه کریمی افشار
حسنا حمیدی حمید معرفتی
سطوح تستوسترون خون با بالا رفتن سن کاهش می یابد که این کاهش در طی استرس های فیزیولوژیک یا ناشی از بیماری از قبیل جراحی قلب باز سریع تر می شود. از طرفی طبق مطالعات انجام شده، هورمون تستوسترون نقش موثری بر بهبود عملکرد عضلات و افزایش اتساع پذیری عروق دارد. بر اساس این اطلاعات و با توجه به کاهش قابل توجه در سطوح هورمون تستوسترون در افراد مسن، به دنبال عمل بای پس عروق کرونر(cabg)، مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیر هورمون تستوسترون بر قدرت عضلانی، ظرفیت ورزشی و برخی پاسخ های همودینامیک قلب در بیماران مرد مسن تحت بازتوانی قلبی به دنبال عمل بای پس عروق کرونر(cabg) انجام شد. در این مطالعه تعداد 36 مرد بیمار تحت cabg با دامنه -سنی 50 تا70 سال که 1 ماه از عمل جراحی آنها گذشته بود از کلینیک بازتوانی بیمارستان شفا کرمان به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. آزمودنی ها به طور تصادفی به دو-گروه تقسیم شدند: گروه یک، برنامه توانبخشی ورزشی به همراه درمان با هورمون تستوسترون (100 mg/ml از نوع sustanon100) به صورت تزریق عضلانی به باسن هر دو هفته یکبار به مدت 8 هفته (18 نفر)؛ گروه دو، 8 هفته برنامه توانبخشی ورزشی به تنهایی (18 نفر). متغیرهای ظرفیت ورزشی (با استفاده از تست 6 دقیقه پیاده روی)، قدرت عضلات اندام فوقانی (با استفاده از داینامومتر) و تحتانی (با اندازه گیری نسبت دور ران به ساق پا) و برخی از پاسخ های همودینامیک قلب از جمله کسر جهشی بطن چپ (lvef)، قطر سیستولیک بطن چپ (lvsd)، قطر دیاستولیک بطن چپ (lvdd) (با استفاده از اکوکاردیوگرافی)، فشار خون سیستول و دیاستول در حالت استراحت (با استفاده از فشارسنج اتوماتیک) و ضربان قلب استراحت (با استفاده از الکتروکاردیوگرام)، قبل و بعد از پروتکل مطالعه مورد بررسی قرار گرفتند. داده ها با استفاده از نرم افزار spss20 توسط آزمون آماری t مستقل جهت مقایسه تاثیر هورمون تستوسترون بین دو گروه، در سطح معنی داری 05/0=? مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته های پژوهش پس از 8 هفته پروتکل مطالعه نشان داد که بهبود معنی داری در ظرفیت ورزشی (001/0?p)، قدرت عضلات اندام فوقانی (05/0?p) و برخی از پاسخ های همودینامیک قلب از جمله فشار خون سیستول (005/0?p) و دیاستول (005/0?p) در حالت استراحت و ضربان قلب استراحت (01/0?p) ایجاد شد. اما تفاوت معنی داری در قدرت عضلات اندام تحتانی، کسر جهشی بطن چپ، قطر سیستولیک و دیاستولیک بطن چپ بین دو گروه مشاهده نشد. با توجه به شیوع بیماری عروق کرونر در بین افراد جامعه که در بیشتر موارد وقوع عمل جراحی قلب باز و در نتیجه بی تحرکی و افزایش خطر مرگ و میر را به دنبال دارد و با توجه به نتایج بدست آمده از تحقیق استفاده از هورمون درمانی در کنار برنامه های توانبخشی ورزشی می تواند عملکرد جسمانی بیماران را در دوره پس از عمل بهبود داده و دوره توانبخشی را کاراتر سازد.