نام پژوهشگر: عزیز الله توکلی
مریم جلائی هادی حیدری نیا
عشّاق نامه یا دَه نامه گونه ای از ادبیات غنایی است که معمولاً در وصف عشق و حالات عاشق و معشوق بوده و معمولاً تغزّلاتی نیز از زبان عاشق و معشوق در لابلای مثنوی می آید. در بین بزرگان ادب فارسی شاعران معدودی به این نوع شعر اقبال نشان داده اند از جمله: فخرالدّین عراقی، عبید زاکانی، اوحدی مراغه ای. فخرالدّین عراقی از بزرگان تصوّف و شاعران بلند پای? ایران در قرن هفتم هجری است از این شاعر بزرگ آثار ارزنده ای برجای مانده است. عشّاق نام? او در قالب غزل و مثنوی است و او بیشتر به مضامین عرفانی و معنوی توجّه دارد و در بند لفّاظی و تصویرگری و تکلّف نیست. در بیشتر شعرهایش شور و شوقی بی مانند که نشان? التهاب درونی است دیده می شود. مثنوی و قصیده هایش بیشتر رنگ تحقیق دارد و فاقد لطافت غزل های اوست. عبید زاکانی شاعر و نویسند? مشهور در قرن هشتم هجری است. نیروی ابتکار در عبید زیاد است چنانکه برخی از اثرهای او به کلّی درادب فارسی تازگی دارد. مثل مثنوی عشّاق نام?. این رساله به مقایس? دو عشّاق نام? عراقی و عشّاق نام? عبید پرداخته و به سه ساحت دایر? واژگانی، عناصر بلاغی (لفظی ومعنوی) و بنیادهای محتوایی آنها می پردازد.