القاعده عراق بخشی از جریانفکری – عقیدتی القاعده در جهان اسلام است که بر اساس ایدئولوژی جهادی و مبارزه با رژیم های داخلی وابسته و همچنین به چالش کشیدن قدرت های بزرگ در خاورمیانه شکل گرفت. ظهور و فعالیتنیروهای جهادی القاعده در سال های اخیر رابطه مستقیمی با عواملی همچون: کاهش قدرت دولت مرکزی؛دخالت و نفوذ قدرت های خارجی و ناتوانی آن ها در استقرار نظم و امنیت یکپارچه ملی، درگیری و ناآرامی های داخلی و نامنی و بی ثباتی در سایر کشورهای خاورمیانهنظیر افغانستان، یمن، سودان، مالی، عراق و سوریه داشته است. ایدئولوژی و نحوه رفتار سیاسی و نظامی جریانات و افراد وابسته به این سازمان در سال های اخیر به عنوان یک معضل اساسی هم برای دولت ها و هم ملت های مسلمان در سراسر جهان اسلام مطرح بوده است.این پژوهش نشان می دهد که جریان القاعده به عنوان یک تفکر با تفسیر بنیادگرایانه از اسلام نه تنها کمکی به استقرار نظم و امنیت در عراق ننموده بلکه به دلیل ایجاد بی نظمی و بی اعتمادی به هویت های اسلام گرای معتدل و اصلاح گرا نیز صدمه زده است. به همین دلیل مورد اقبال نیروهای اجتماعی عراق قرار نگرفته و از پایگاه اجتماعی و مشروعیت لازم برای نفوذ در قدرت سیاسی برخوردار نبوده است.