نام پژوهشگر: امید بقایی راد
امید بقایی راد علیرضا مرتضایی
با توجه به پیچیدگی های موجود در تخمین نیروی زلزله و رفتار لرزه ای سازه های موجود به ویژه سازه های بتن مسلح، میزان قابل اطمینان بودن طراحی های صورت گرفته همواره یکی از دغدغه های طراحان و محققان بوده است. با توجه به پیچیدگی های موجود در مدل سازی رفتار واقعی حرکات شدید زمین و نیز تأثیر آن بر روی پاسخ سازه ها، محققان را به سمت ساده سازی و کاهش تلاش های محاسباتی سوق داده است. تا جایی که این ساده سازی ها منجر به کم اهمیت دانستن مولفه قائم حرکات شدید زمین نسبت به دو مولفه افقی شده است. در بسیاری از آیین نامه های موجود در دنیا اثر مولفه قائم حرکات زمین کمتر از مولفه های افقی در نظر گرفته شده است. که به عنوان مثال می توان به آیین نامه لرزه ای کشور ایران ( استاندارد 2800 ویرایش سوم ) اشاره نمود. در این آیین نامه اثر مولفه قائم زمین لرزه حدوداً 67 درصد مولفه های افقی در نظر گرفته شده است. با توجه به ساخت و سازهای انبوه صورت گرفته مطابق این آیین نامه در کشور ایران و با عنایت به وجود گسل های فعال و یا نیمه فعال در نزدیکی این سازه ها قصد داریم در مطالعه حاضر به اهمیت این مولفه در نواحی نزدیک به میدان اشاره کنیم. در این مطالعه در راستای رسیدن به این هدف از شش سازه بتن مسلح کوتاه، متوسط و بلند مرتبه و نیز سه زمین لرزه نزدیک به میدان با حداکثر شتاب قائم به افقی بزرگتر از یک ، اثر مولفه قائم حرکات شدید زمین بر روی پاسخ سازه های مورد نظر در دو حالت با و بدون حضور مولفه قائم زمین لرزه بررسی شده است. در همین راستا ابتدا سازه های مورد نظر تحت اثر تحلیل استاتیکی خطی قرار گرفته و با توجه به آیین نامه های موجود در کشور ایران طراحی شده اند. سپس سازه های طراحی شده با استفاده از تحلیل های استاتیکی غیر خطی ( پوش آور ) و نیز تحلیل دینامیکی غیر خطی افزایشی ارزیابی شده و پارامترهایی چون برش پایه، نیروی محوری ستون ها، دریفت طبقات و ... پس از استخراج مورد مقایسه قرار گرفته اند. در انتها نیز با عنایت به نتایج به دست آمده به اهمیت مولفه قائم حرکات زمین در نواحی نزدیک به گسل پی برده شده و اهمیت ورود این مولفه در محاسبات لرزه ای به خصوص در نواحی نزدیک به میدان مورد توجه قرار گرفته است.