نام پژوهشگر: مریم معصوم تمیمی
مریم معصوم تمیمی رویا برادر
هدف: از دغدغه های جوامع، به ویژه کشورهای در حال توسعه، ترقی در حوزه علوم و فناوری و به تبع آن ارتقای جایگاه علمی در میان رتبه بندی های جهانی علم و افزایش سهم خود در همکاری های علمی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی جایگاه علمی کشور جمهوری اسلامی ایران در حوزه منابع طبیعی در بین کشورهای جهان اسلام در فاصله سال های 2011-1996 و نیز بررسی عوامل موثر بر پیشبرد آن از نظر محققان برتر ایرانی این حوزه انجام شده است. روش: بخش اول این پژوهش از نوع توصیفی بوده و به روش علم سنجی انجام شده است. رتبه علمی حوزه منابع طبیعی ایران در میان کشورهای جهان اسلام با مراجعه به پایگاه نمایه نامه استنادی اسکوپوس و براساس شاخص های "فراوانی تعداد مدارک"، "فراوانی تعداد استنادها به مدارک"، "نرخ خود استنادی"، "استناد به ازای مدرک" و "شاخص هرش" در فاصله سال های 2011-1996 سنجیده شد. داده ها پس از جمع آوری و ورود به رایانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در بخش دوم نیز عوامل موثر بر پیشبرد این جایگاه از دیدگاه محققان برتر این حوزه مورد مطالعه قرار گرفت. ابزار جمع آوری داده ها در این بخش پرسشنامه محقق ساخته بر مبنای مقیاس لیکرت می باشد. یافته ها: علوم منابع طبیعی ایران از لحاظ علمی در جهان بر مبنای تحلیل نهایی شاخص هرش در دو حوزه موضوعی کشاورزی و علوم زیستی و نیز علوم محیط زیست در میان کشورهای جهان اسلام به ترتیب در رتبه های چهارم و دوم قرار دارد. همچنین از نظر محققان برتر حوزه علوم منابع طبیعی جمهوری اسلامی ایران عوامل موثر بر دریافت استناد به ترتیب اولویت عبارتند از: نوع و اعتبار نشریه منتشرکننده مقاله (با میانگین 4/39درصد)، زبان مقاله (با میانگین 4/39 درصد)، روزآمد بودن مقاله (با میانگین 4/31 درصد)، قابل دسترس بودن مقاله (با میانگین 4/03 درصد)، وابستگی سازمانی (با میانگین 3/89 درصد)، نوع پژوهش (با میانگین 3/79 درصد)، اعتبار نویسندگان (با میانگن 3/76 درصد)، اعتبار منابع استناد شده در مقاله (با میانگین 3/39 درصد). همچنین "ارتقای دانش تخصصی در حوزه مورد نظر" به عنوان موثرترین عامل (با میانگین 4/66 درصد) در پیشبرد جایگاه علمی این حوزه مورد توجه محققان برتر قرار گرفت. نتیجه گیری: بر مبنای تحلیل استنادی انجام شده در پایگاه نمایه نامه استنادی اسکوپوس، حوزه علوم منابع طبیعی جمهوری اسلامی ایران در میان کشورهای جهان اسلام در رتبه نسبتاً مطلوبی قرار دارد. توجه بیشتر به کیفیت مقالات و در نتیجه بالا رفتن " استناد به ازای مدرک" می تواند رتبه حوزه منابع طبیعی ایران را ارتقا دهد.