حضرت محمد (ص) مظهر توحید ، عقل اول ، اولین اصل از اصول دین اسلام و بیانگر انسان کامل و جبرییل (ع) روح الامین و فرشته ی وحی ، زینت بخش قسمت اعظمی از نگار گری در آثار هنر های اسلامی هستند. نقش پیامبر (ص)به عنوان نماد و نمود بصری انسان کامل و جبرییل(ع) به عنوان یکی از زیباترین نمادهای راهنما و هدایت گر، در هنر اسلامی به شمار می رود. نگاره های پیامبر(ص) و جبرییل(ع)که به ضرورت موضوعی داستان معراج پیامبر (ص) ، در کتاب های معراج نامه در کنار هم آمده ، از دوران ایلخانیان به بعد تصویر سازی شده است . هنرمندان راز آشنا بسیاری از مفاهیم معارف اسلامی را با صورتی بصری و نمادین در آثار هنری به خصوص درهنر های مذهبی ، در قالب نقش و رنگ به نمایش گذاشته اند . در این باره مجالس بی شماری از نسخ خطی بدست آمده ، که در قلمرو وسیع مکاتب نقاشی ایران در دوره های مختلف تاریخی ، وجهی از هنر دینی به شمار می آید . حضور نمادهای مختلف در هنر ایرانی به خصوص نگارگری ، نشان دهنده ی توجه عمیق هنرمندان به باطن عناصر ، علاوه بر توجه به ظاهر آنهاست . وجود تصاویر پیامبر(ص) وجبرئیل(ع) در نگارگری به صورت نمادین ، همواره با معانی مختلفی همراه بوده است . این پایان نامه به روش تحلیلی و توصیفی به بررسی این ساحت از هنر اسلامی که در مقایسه با ابعاد تاریخی و سیر تحول تکنیکی آن متاسفانه کمتر مورد توجه قرار گرفته است ،اشاره دارد و به بیان نمود جلوه هایی از مفاهیم نمادین نقش ها ، در تجلی چهره ی پیامبر (ص) و جبرییل(ع) و تحلیل بعد محتوایی آن ، به عنوان مظهر نبوت ، انسان کامل ، فرشته راهنما ، هدایت گر پیامبر ، عقل اول و...که در هنر اسلامی از تقدسی خاص برخوردار است می پردازد .