نام پژوهشگر: طاهره کریمی سلیمی

تحلیل مردم شناختی نقش هنرهای نمایشی در آیین های مازندران (مطالعه موردی روستاهای دودانگه شهرستان ساری)
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده علوم اجتماعی 1392
  طاهره کریمی سلیمی   محمد صادق فربد

نسان از نخستین روز، در رویارویی با پدیده های طبیعی، در درک آنان نادان و از چیره گی بر آنان ناتوان بود. پس، به چاره برآمد و درد دستیابی بر جهل و ضعف خویش، برای رخدادها ایزد و فرشتگانی آفرید و برای هر کدام نیرویی قایل شد تا بتواند از آنان یاری طلبد یا آنان را به رحم آورد. به یاری توان و با ذهن و اندیشه خلاق خود به جادو پرداخت و برای چیره شدن بر دشمنان و آورد با پیشامدهای پیرامونش به آیین روکرد و اسطوره ها را آفرید تا با جادو و در قالب آیین های نمایشی و حرکات موزون و با تقدیم قربانی به درگاه ایزدان بر سختی ها فائق آید. با سامان دادن آیین ها نخستین هنرها در درون آیین ها پرورده شدند و با بالیدگی و اندیشه وری انسان گونه های هنر به منصه ظهور رسیدند. در تمدنهای باستانی، انواع هنر و از آن میان هنرهای نمایشی شکوفا شدند. در نجد ایران، سرزمین آزاد مردان آریایی نسب، از روزگاران دیرین، مراسم و آیین ها و جشن های گوناگون برپا می شده است. بیشتر آیین ها و مراسم بجا مانده، در پیوند با اسطوره های ملی- میهنی و دینی و در نمایی گسترده تر، در پیوند با طبیعت، آب، آسمان و شرایط اقلیم ایران زمین پی ریخته شده اند. آیینهای نمایشی همواره بیانگر خواسته های مردمی بوده است که گاه ناسازگاری طبیعت، دستِ نیاز به سوی ایزدان و نیروهای قدسی فرا نهاده اند و مراسمی چون آفتاب خواهی، باران خواهی و تیرگان را برپا کرده اند. آیین های نمایشی به علت کارکردهای متنوع اقتصادی، اجتماعی، تربیتی، روانی و دینی و سازگاری و همسویی با خواهش ها و دلمشغولی های مردم بومی توانسته اند در گذر سده ها از زیر تیغ صاحبان زر و زور و تزویر سر به در آورند. این آیین ها که در حوزه جغرافیایی پژوهش یعنی روستاهای دودانگه برگزار شده اند قابلیت انطباق با نظریه های مردم شناختی کارکردگرایی مالینوفسکی، کارکردگرایی ساختاری لویی اشتراوس، تفسیرگرایی گیرتز، مبادله هومنز و اکولوژی فرهنگی استوارد را دارا است. دلبستگی و عشق به وطن و نیاز پایان ناپذیر به دست آویزی برای التیام زخمهای سر به مُهر، اندوهها و ناکامی ها و برای کام روایی ها و شادمانی ها و خواسته های درون، آیین ها را تا کنون در دل مردم این خطر از سرزمینمان زنده و پویا نگاه داشته است و راه همچنان به جاست.