نام پژوهشگر: زهرا رضوی سوسن

وزارت و وزیران در ایران عهد تیموری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید چمران اهواز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  زهرا رضوی سوسن   عبدالحسین میلانی

نهاد وزارت و دیوانسالاری ایرانی به عنوان یکی از مهمترین ارکان حکومت هایی که پس از اسلام در ایران تشکیل گردید همواره مطرح بوده است. در طی این دوران نهاد وزارت فراز و نشیب های زیادی را به خود دیده است. وزارت در دوره تیموریان (771ه .ق-913 ه .ق) نیز از این قاعده مستثنی نبوده است. مقام وزارت در طول تاریخ ایران با نام های گوناگونی چون خواجه اعظم، دستور، صدر و وزیر، تحولات بسیاری را در حوزه اختیارات و وظایف پشت سر گذاشته است اما وزیر به عنوان نایب، معاون، مشاور و خدمتکار شخصی سلطان تا قبل از روی کار آمدن تیموریان همواره به عنوان دومین مقام حکومتی پس از شخص شاه اداره امور کشوری و دیوانی را در دست داشته است و واسطه ای میان شاه و مردم محسوب می گردید. مورخین دوره تیموری بر این اعتقادند که تیمور پس از رسیدن به سلطنت ماورءالنهر در ترتیب امور دیوانی تغییراتی اعمال نموده است که در دوران جانشینان وی نیز ادامه داشته است. هدف رساله حاضر بررسی نهاد وزارت، جایگاه مقام وزارت و نقش وزراء در تحولات سیاسی ،اجتماعی و فرهنگی ایران در دوره تیموریان می باشد لذا این سوال مطرح است که: سئوال اصلی: وزارت در عهد تیموریان چه تغییر و تحولی یافته است و نقش وزیران در این تغییر و تحولات چه بوده است ؟ چنین به نظر می رسد که وزارت در عهد تیموریان به دلیل استبداد سیاسی شخص تیمور و همچنین با توجه به ضعف و توانایی های وزیران وتفاوت های بین آنها نسبت به دوره های پیش از آن فراز و نشیب های بیشتری داشته است بنابراین با استفاده از منابع متقدم و همچنین تحقیقات معاصر بر آنیم که این رساله را که پژوهشی نظری (توصیفی- تحلیلی) بوده به سرانجام برسانیم