نام پژوهشگر: الهام اسماعیل نژاد

اسرائیلیات داستان نوح پیامبر(ع)در تفاسیر فریقین
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده الهیات 1392
  الهام اسماعیل نژاد   سعیده غروی

چکیده اسرائیلیات جمع اسرائیلیه و منسوب به اسرائیل یعنی یعقوب بن اسحاق بن ابراهیم? است. وی پدر اسباط دوازده گانه بود، به همین دلیل فرزندان یعقوب? را بنی اسرائیل می نامند. اسرائیلیات در اصطلاح عبارت است از داستان یا حادثه ای که از منبع اسرائیلی روایت شود، این منبع اسرائیلی می تواند یهودی، نصرانی یا غیر این دو باشد و تنها از باب تغلیب اسرائیلیات نام گرفته است. اسرائیلیات در تفسیر و حدیث و تاریخ اسلامی رسوخ کرده است. تفاسیر باید یاری گر انسان در جهت فهم صحیح آیات الهی باشد، اما در پاره ای از تفاسیر فریقین وجود روایات اسرائیلی مانع از این هدف می شود. بنا بر این ضرورت ایجاب می کند به پالایش تفاسیر از روایات اسرائیلی پرداخته شود و روایات اسرائیلی از روایات صحیح تفکیک شود. تفاسیر مختلف نسبت به نقل روایات اسرائیلی رویکرد های متفاوت داشته اند. برخی از آن ها تنها به نقل اکتفا کردند. برخی دیگر به دلیل جرح و تعدیل، به نقل اسرائیلیات پرداختند. بعضی گزینشی اسرائیلیات را نقد کردند و بعضی ها نیز به روایات اسرائیلی بهایی نداده و آن ها را نقل نکردند. یکی از موضوعاتی که مورد هجمه اسرائیلیات واقع شده است، قصص انبیاء? می باشد، که این رساله به بررسی اسرائیلیات داستان حضرت نوح? پرداخته است. حضرت نوح? اولین پیامبر اولو العزم می باشد که در طی عمر طولانی خود، در راه تبلیغ دین الهی مجاهدت ها و سختی های زیادی را متحمل شد. سرانجام قوم نافرمان او، عذاب الهی بود. در رابطه با این عذاب که طوفان بزرگ نوح بود و نیز کشتی سازی حضرت، حیوانات کشتی و فرزندان نوح? روایات اسرائیلی نقل شده است. در این رساله علاوه بر استخراج اسرائیلیات از تفاسیر فریقین، به نقد و بررسی آن ها از منظر مفسران و محققان پرداخته شده است. در بررسی های انجام شده می توان نتیجه گرفت که بیشتر روایات اسرائیلی از منابع یهود سرچشمه گرفته است. واژگان کلیدی: حضرت نوح?، اسرائیلیات، تفاسیر فریقین.