نام پژوهشگر: فردین محمدپور
فردین محمدپور حبیب خداوردیلو
نفوذ آب به خاک، فرآیندی بسیار مهم در مطالعات خاکشناسی، آبیاری، هیدرولوژی، کشاورزی و محیط زیست است. اطلاعات اندکی در مورد نفوذ آب به خاک، فرآیند نفوذ آب به خاکهای متأثر از نمک و وابستگی کارآیی مدلهای نفوذ به نوع خاک در این شرایط وجود دارد. در این مطالعه، نفوذ آب به خاک در نفوذسنج تکاستوانه با روش بارثابت چندگانه (mch) و در سه تکرار برای 24 نقطه در خاکهای متأثر از نمک اطراف دریاچه ارومیه اندازهگیری شد. مدلهای تجربی نفوذ کوستیاکوف، کوستیاکوف-لوئیس و هورتون و مدل فیزیکی فیلیپ به روش بهینهسازی حداقل مربعات بر دادههای نفوذ برازش یافت. همچنین مقدار هدایتآبیاشباع مزرعهای خاک (kfs) از آزمایشات نفوذ محاسبه گردید. کارآمدی مدلها در هر منطقه با آمارههای میانگین خطا (me)، جذر میانگین مربعات خطا (rmse) ، شاخص همخوانی (d) و معیار اطلاعات آکائیک (aic) ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که kfs با افزایش شوری (ec) و درصد سدیم تبادلی (esp) خاکها به طور چشمگیری کاهش یافت (0/01>p). مدل کوستیاکوف با rmse برابر 0/015 سانتیمتر، me برابر 1/65 سانتیمتر و d برابر 0/983 کارایی بالاتری نسبت به سایر مدلها در برآورد نفوذ تجمعی داشت. ترتیب کارایی مدلها با توجه به معیار aic برای تخمین نفوذ تجمعی به این صورت بود: 1- کوستیاکوف 2- فیلیپ 3- کوستیاکوف-لوئیس 4- هورتون. در نهایت ارتباط پارامترهای بهترین مدل با ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی بررسی شد. نفوذ آب به خاک با افزایش esp و ec، کاهش یافت. بررسی ارتباط نفوذ تجمعی پس از یک ساعت (i1hr) با ec و esp خاک نشان داد که مقدار i1hrدر ابتدا با افزایش ec و esp به شدت کاهش یافت و پس از رسیدن به حد آستانه تقریباً ثابت ماند. میتوان نتیجه گرفت که رفتار نفوذ خاکها با درجات مختلف شوری و سدیمی، متفاوت و پیچیده است و ضروری است قبل از اقدامات مدیریتی این رفتارها شناسایی شوند.