نام پژوهشگر: رحمت الله قائمی

تحلیل گفتمان قدرت فوکو در فیلمهای نئونوار با تمرکز بر فیلم تاریخ خشونت (2005)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سمنان - دانشکده هنر 1392
  رحمت الله قائمی   نادیا معقولی

از منظر فوکو شالوده ی حیات بر بنیان های قدرت استوار است، قدرتی که فارغ از هر نوع ارزش گذاری اخلاقی، در تمام وجوه زندگی، در هر لحظه در هیئتی رخ می نماید: گاه نظام آموزشی و تربیتی است، گاه شبکه ی عظیم کنترل های اجتماعی، گاهی دانش و در هر حال و هر صورتی به شکلی و هیبتی؛ و انسان برساخته ی بستری است که قدرت در آن یکه تازی می کند. از سوی دیگر به اعتقاد نظریه پردازان و تاریخ نگاران سینما فیلم نوار به عنوان پدیده ی سینمایی-فرهنگیِ سال های پس از جنگ جهانی دوم فضایی را تصویر می کند که انسانِ بازگشته از جنگ با سوالاتی بنیادین در خصوص هویتِ خود، جامعه ای تحت عنوانِ کلیِ گفتمانی قدرت مدار با مولفه هایی خاص خود که او را در بند کشیده و نیز امکان و عدم امکان گریز از این گفتمان رو به رو است. تاریخ خشونت آشکارا دو گفتمان کاملاً متناقض را به نمایش می گذارد و به بررسیِ کیفیاتِ کنش قهرمانِ داستان در دو گفتمانِ حاکم بر فیلم، یعنی گفتمانِ تبه کاران و گفتمانِ شهروندانِ محترم می پردازد. قهرمان فیلم تاریخ خشونت نمونه ای کامل از خیلِ قهرمانانی است که در جنگی نه تنها با جهان مهاجم و متخاصم، بلکه در جنگی هم زمان با تردیدها و تشویش های خود، درجات متفاوتی از آسیب پذیری درونی را به نمایش می گذارند. این نوشتار بر چگونگی کنش چنین قهرمانانی در این شبکه ی در هم پیچیده ی قدرت و اثبات حضور خود به عنوان واحدی که پا از دایره ی گفتمان غالب فراتر می گذارند، متمرکز شده، بر اساس تحلیل گفتمان به بررسیِ چگونگیِ تحقق این مقوله در فیلم تاریخ خشونت خواهد پرداخت.