نام پژوهشگر: وحید هَزار

بررسی ترکیب بندی و رنگ در شمایل نگاری شیعی (نگارگری تیموری و صفوی)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سیستان و بلوچستان - دانشکده هنر 1392
  وحید هَزار   علیرضا طاهری

نخستین بار حاکمان ایلخانی، بدون توجه به احکام شرعی اسلامی در خصوص منع تصویرگری چهره، به ویژه تصویر اولیای الهی، دستور به نگارش کتب مصور، همراه با نگاره هایی با مضامین مذهبی دادند. تعدادی نسخ خطی، تحت حمایت هنری حاکمیت تیموریان به وجود آمدند که تصاویر پیامبر اسلام(ص) و اصحابش و همین طور امام علی(ع) و دو فرزندش امام حسن(ع) و امام حسین(ع) را به نمایش می گذاشتند. در ابتدای دوران صفویه نیز، تعدادی از تصاویر نسخ خطی به ترسیم عناصر شیعی اختصاص یافتند. نگارگران برای برجسته ساختن شمایل مورد نظرشان از روش هایی چون: اختصاص موقعیت های مکانی خاص در ترکیب بندی اثر، و یا در نظر گرفتن هاله ی نور به دور سر، بهره می گرفتند. سوالی که در صدد یافتن پاسخ آن هستیم این است که: شیوه ترکیب بندی و استفاده از رنگ در شمایل نگاری شیعیِ تیموری و صفوی بر چه مبنایی استوار است؟ ترکیب بندی این آثار به گونه ای است که، حرکتی منحنی و حلزونی را برای بیننده تداعی می کند. ویژگی های رنگ شناسی در این آثار فراوان اند. از بارزترین آن ها می توان به استفاده از رنگ طلایی و سبز برای ایجاد حالات روحانی و معنوی در اثر اشاره نمود. در این پایان نامه، به مظاهر شمایل نگاری شیعی و معرفی دوازده نسخه ی خطی مربوط به دوره ی تیموری و صفوی با روش توصیفی-تحلیلی پرداخته می شود، ابزار گردآوری اطلاعات کتابخانه ای است.