نام پژوهشگر: فاطمه بشکار

رابطه فرشته و شیطان با قوای ادراکی انسان از نظر ملاصدرا وآیات وروایات
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سیستان و بلوچستان - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1392
  فاطمه بشکار   مرتضی عرفانی

خواطر و افکاری که انسان با آن مواجه می شود بر دو گونه است: گاهی خواطر از جانب فرشته است که انسان را به اعمال پسندیده رهنمود می کند و گاهی خواطر از سوی شیطان است که انسان را به گمراهی می کشاند. قرآن کریم و روایات معصومین علیهم السلام فرشته را مبدأ فاعلی خیر و شیطان را مبدأ فاعلی شر معرفی می کنند. تاثیر فرشته بر قوای ادراکی انسان به صورت الهام به خیر و نیکی و راه حق است، و تاثیر شیطان بر قوای ادراکی انسان به صورت تزئین ، افکندن آرزوهای باطل در دل ،وسوسه ،تسویل و.... است. از دیدگاه ملاصدرا، فرشته مخلوقی است که شأنش افاضة خیر و علم و کشف حق و وعده به معروف است که از طریق قوة عاقله تاثیر می گذارد و شیطان مخلوقی است که به شر وعده می دهد و از طریق قوة واهمه نفوذ می کند. ملاصدرا عقول را همان فرشتگان مقرب در شرع می داند، از نظر او عقل فعال همان جبرئیل است. آنچه که از مطالعة آیات و روایات و آثار ملاصدرا بدست می آید این است که: دیدگاه ملاصدرا تا حدود زیادی با تبیین قرآن کریم از رابطة فرشته و شیطان با قوای ادراکی انسان سازگاری دارد و هر دو تاثیر فرشته را افاضة خیر و علم و ... و تاثیر شیطان را امر به فحشاء و منکرو... معرفی می کنند. این پایان نامه تلاش دارد به روش توصیفی – تحلیلی با مراجعه به کتابهای تفسیری و روایی و آثار ملاصدرا اندیشه های گوناگون را دربارة رابطة فرشته و شیطان با قوای ادراکی انسان مورد بررسی و باز خوانی قرار دهد.