نام پژوهشگر: اسماعیل محمد ابراهیمی
اسماعیل محمد ابراهیمی محمد اریش
ناخنک چشم یک ضایعه چشمی در انسان است که شیوع آن در جمعیت جهانی حدود 2% برآورد شده است. این بیماری در مراحل پیشرفته، در نتیجه رشد ضایعه فراتر از محور تقارن مردمک چشم، میتواند منجر به اختلالات بینایی و در نهایت از بین رفتن کامل بینایی شود. عامل به وجود آورنده این بیماری و سازوکار دقیق بیماریزایی آن، هنوز به طور کامل شناخته شده نیست. بر اساس مطالعات اپیژنتیکی صورت گرفته برروی این بیماری، نقش فاکتورهای محیطی، از جمله مهمترین آنها، تابشهای فرابنفش نور خورشید، در ایجاد این ضایعه خوشخیم چشمی، مورد تاکید بوده است. بافت مهاجم ناخنک چشم، یک بافت شبه توموری است. سلولهای t کشنده مربوط به سیستم ایمنی تطبیقی، در بدو امر سلولهای توموری و مهاجم را شناسایی کرده و مورد حمله قرار میدهند. فعالیت این سلولها به واسطه سیگنالهای تحریک کننده و بازدارنده تنظیم میشود، که در نتیجه تحریک دو مولکول گلیکوپروتئینی سطحی در سطح این سلولها، یعنی cd28 و ctla4 ایجاد میشود. ctla4 یک مولکول تعدیل کننده ایمنی است که با کاهش پاسخهای سلول t و افزایش آستانه فعالیت آن، نقشی حیاتی در حفظ تولرانس محیطی سلول t بازی میکند. در این پژوهش، به بررسی برخی تغییرات اپیژنتیکی (متیلاسیون و بیان) ژن ctla4، در dna و cdna استخراج شده از نمونه های بافت ناخنک چشم مربوط به بیماران مبتلا به این عارضه پرداخته شد. نمونه های بافت چشم مربوط به بیماران مبتلا به ناخنک چشم و افراد سالم به عنوان گروه کنترل، از جمعیت استان سیستان و بلوچستان جمع آوری شد. متیلاسیون پروموتر ژن ctla4، توسط تکنیک msp، در نمونه dna استخراج شده از بافت چشم مربوط به 75 فرد بیمار مبتلا به ناخنک چشم و 70 فرد کنترل سالم بررسی شد. سطح بیان این ژن نیز توسط تکنیک real-time pcr در دو گروه شامل cdna استخراج شده از 23 نمونه بافت ناخنک و 20 نمونه بافت سالم مورد بررسی قرار گرفت. در مورد تغییرات متیلاسیون پروموتر ژن ctla4، از لحاظ آماری بین افراد گروه بیمار در مقایسه با گروه کنترل، تفاوت معنی داری مشاهده نگردید. در مورد تغییرات بیان ژن ctla4، در بین دو گروه بیمار و کنترل، تفاوتی معنی دار مشاهده گردید، به این صورت که سطح بیان ژن ctla4 در گروه بیمار نسبت به گروه کنترل، افزایش نشان داد (p-value=0.009). این تحقیق نشان داد که سطح بیان ژن ctla4 در افراد مبتلا به ناخنک چشم، در مقایسه با افراد سالم به شکل قابل توجهی افزایش میابد. از آنجا که تغییرات متیلاسیون پروموتر این ژن، در بین دو گروه بیمار و کنترل، تفاوت معنی داری نشان نداد، احتمالا سازوکارهای ناشناخته دیگری در تغییر سطح بیان این ژن مشارکت دارند.