نام پژوهشگر: امیر سلمانی
امیر سلمانی مهدی سعدوندی
یکی از مهم ترین بناهای تاریخ معماری نیایشگاه ها هستند. دین اسلام نیز مانند سایر ادیان دارای نیایشگاه خاص خود یا مسجد است و از این روی تمام آن اهمیت تاریخی را به ارث می برد.اما امروز مسأله مسجد مسأله ای اساسی تر و پیچیده تر است. چرا که پیوستگی معماری سنتی از بین رفته و معماری جدید ایران درگیر سوالاتی از جنس هویت است. معماری مسجد در این شرایط جدید به همان اندازه که دارای تاریخی روشن و سیری مکتوب است، به همان اندازه نیز دارای حال و آینده ای مبهم و بی شکل است.این وضعیت هنگامی که در کنار کارکردهای حیاتی مسجد در جامعه، ضرورت و نیاز به مسجد کارا و با هویت، نقش شاخص گونه مسجد در عرصه های مختلف شهری قرار می گیرد، بیشتر و بیشتر وجوب پرداختن به موضوعی این چنین را اثبات می کند. مسجد(حاج اسماعیل) حوری در یکی از قدیمی ترین محلات تهران واقع است که مهم ترین ویژگی این محل حفظ بافت اجتماعی سنتی آن است. مسجد در این محله کماکان دارای نقش و قدرت کارکردی خود است. گسترش و توسعه این مسجد (که محراب آن نیز به استاد حسین لرزاده نسبت داده می شود) همان طور که می تواند باعث افزایش فعالیت و کارکردهای آن شود به همان نسبت نیز می تواند باعث از بین رفتن یکی دیگر از شاخص های این محلات باشد. در واقع گسترش این مسجد به لحاظ شرایط مکانی و زمانی خاص می تواند یکی از نقاط عطفی باشد که راهکار معماری ویژه خود را می طلبد . این اهداف انتظار می رود: ارائه طرح معماری مسجد با توجه به ارزش های اصیل معماری مسجد در بستر زمانی امروز ، حفظ اصالت و هویت مسجد و تقویت عرصه بروز و انتقال آن در مسجد جدید ،ایجاد حس تعلق ، مشارکت و تعامل در استفاده کنندگان از بنا و ساکنین محدوده اطراف که شامل پرسش های زیر می شود: مسجد طراز دینی کجاست؟ چگونه می توان ارزش های معماری مسجد را بدون تکرار صرف اشکال در بنای جدید ایجاد نمود؟ چگونه می توان به مسجدی فعال و در عین حال منطبق با تعاریف صحیح مسجد دست یافت؟ روش ها ، مصالح و تکنیک جدید به چه نحوی و تا چه حدودی در مسجد جدید به کار گرفته شوند؟چگونه باید ارتباط صحیح مردم و مسجد را شناخت و آن را تقویت نمود؟