در این پایان نامه ناهنجاری های اجتماعی مورد تأکید سعدی در گلستان و بوستان بررسی شده است. پایان نامه شامل چهار فصل است. فصل اوّل به معرفی کلیات و تعاریف اختصاص داده شده است. در این فصل به تعریف هنجار، انواع هنجارها و ضمانت اجرایی آنها، ناهنجاری، کجروی، تأثیرات اجتماعی کج رفتاری، علل و عوامل کج رفتاری پرداخته شده است. در فصل دوم، پس از مرور زندگی سعدی، به اوضاع اجتماعی زمان سعدی که باعث بروز ناهنجاری های مختلفی شده است و همچنین تقسیم بندی انواع ناهنجاری ها براساس ضمانت اجرایی رسمی و غیررسمی که در کنترل ناهنجاری های اجتماعی نقش اساسی دارند پرداخته شده است. در فصل سوم ابتدا به علل بروز و تغییر رفتارهای هنجار و ناهنجار از دیدگاه سعدی پرداخته شده است. در ادامه ضمن معرفی روش تربیتی سعدی برای جلوگیری از بروز این ناهنجاری ها به بررسی انواع ناهنجاری های زمان سعدی که به دو قسمت عمده ناهنجاری های که دارای ضمانت اجرایی رسمی از جمله: ستم، مستی، دزدی، مردم آزاری، جنگ وجدال، قتل و خون ریزی، نژادپرستی و ناسازگاری زن و مرد و همچنین ناهنجاری هایی که دارای ضمانت اجرایی غیررسمی از جمله: دروغ، غیبت، همنشین بد، جاه طلبی، عیب جویی، ارجح دانستن نادان بر دانا، ،شکمبارگی، نظربازی، خبث طینت، ریاکاری، خودخواهی، هوا و هوس، پرگویی، سخن چینی، تملق و اسراف هستند پرداخته شده است. همچنین در پایان این فصل، به شیوه ی مواجهه ی سعدی در برخورد با ناهنجاری های زمان اشاره شده است. در فصل چهارم نتیجه گیری پژوهش ذکر شده است.