نام پژوهشگر: زهرا کاوسی اکبرپور

انتخاب گزینه های قیمت گذاری آب آبیاری با استفاده از تلفیق روش برنامه ریزی ریاضی مثبت و تصمیم گیری چند معیاره
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زابل - دانشکده کشاورزی 1392
  زهرا کاوسی اکبرپور   محمود صبوحی صابونی

در دهه های اخیر، به دلیل بروز بحران آب، بیشتر کشور ها به اتخاذ سیاست های نو در مدیریت تقاضای آب به جای مدیریت عرضه آن گرایش پیداکرده اند. در مطالعه حاضر اثرات سیاست های قیمتی آب آبیاری بر اساس سطح زیر کشت و حجم آب استحصالی، در قالب دو روش آبیاری نوین و سنتی تحلیل گردید. به این منظور از روش برنامه ریزی ریاضی مثبت، حداکثر آنتروپی و هم چنین روش تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. داده های مورد مطالعه از سازمان جهاد کشاورزی استان همدان برای سال زراعی (91-1390) جمع آوری شد، نتایج نشان داد، با افزایش قیمت حجمی آب آبیاری الگوی کشت در روش آبیاری نوین تغییر و سطح زیر کشت محصول گندم افزایش و محصولات جو، خیار، سیب زمینی و سیر کاهش یافت. زارعینی که از روش آبیاری سنتی استفاده می کردند، با اعمال سیاست فوق سیب-زمینی و سیر را در الگوی کشت خود وارد، و از سطح زیر کشت محصولات جو، گندم و خیار کاهش دادند. هم چنین، اعمال سیاست افزایش قیمت آب آبیاری بر اساس سطح زیر کشت نشان داد، الگوی کشت در هر دو روش آبیاری نوین و سنتی تغییر می کند. در روش آبیاری نوین زارعین محصولات سیب زمینی و سیر را افزایش و سطح زیر کشت محصولات جو، گندم و خیار را کاهش دادند. در روش آبیاری سنتی زارعین سطح زیر کشت محصولات خیار، سیب زمینی و سیر را افزایش و تمایل آن ها به کشت محصولات جو و گندم کاهش یافت. در پایان بر اساس معیار های اقتصادی، زیست محیطی و مصرف آب، سیاست های مذکور در قالب تحلیل سلسله مراتبی مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس معیار های فوق قیمت 9 میلیون ریال به ازای هر هکتار محصول برای روش آبیاری سنتی و 6 میلیون ریال به ازای هر هکتار محصول برای روش آبیاری نوین تعیین شد. در همین راستا پیشنهاد شد که با توسعه روش های کاهش آب آبیاری از طریق به کارگیری تکنولوژی های نوین آبیاری به جای روش های آبیاری سنتی، راندمان آبیاری را افزایش داد.