نام پژوهشگر: علی آهنگ
علی آهنگ مهدی جلالی
یکی از تفاسیر پارسی ، تفسیر «تبیان سلیمانی» است که در سده 12 هجری به سبک روایی به رشته تحریر درآمده است. مولف این تفسیر «میرزا محمد بن محمد رضای قمی مشهدی» (م حدود1125ق) صاحب تفسیر معروف «کنزالدقایق و بحرالغرایب» از علمای دوره صفویه است که آثار متعددی در زمینه های قرآنی، فقهی، و کلامی از وی به جای مانده است. از شاخصه های اصلی عصر مولف نهضت فارسی نویسی و غلبه دیدگاه اخباری و پیدایش آثار و تفاسیر روایی می باشد. میرزا محمد مشهدی نیز همسو با این رویکرد علمی و فرهنگی دو تفسیر روایی «تبیان سلیمانی»، به فارسی و «کنزالدقائق و بحرالغرائب» را به عربی سامان می دهد. تفسیر «تبیان سلیمانی» با آن که در حیطه تفاسیر نقلی طبقه بندی می شود؛ اما دخالت دیدگاه های مفسر در حوزه های تفسیری، فقهی، کلامی، قصص قرآن و... آن را از تفسیر روایی صرف خارج ساخته و به عنوان تفسیری روایی- درایی مطرح کرده است. در این رساله ضمن تصحیح و تحقیق نسخه خطی تفسیر (از فاتحه الکتاب تا پایان سوره مائده)، به شرح حال مفسر، شیوه تفسیری او و اعتبار سنجی اقوال روایی و تفسیری پرداخته شده است.