محیط ادبی نمی تواند از تأثیر محیط اجتماعی برکنار بماند، افکار، ذوق ها و اندیشه ها تابع شرایط و اوضاع اجتماعی می باشد. رابطه¬ی شاعر و نویسنده با محیط و جامعه¬ی او مشخص کننده نقشی است که ادبیات در جامعه ایفا می کند. در این گونه موارد شاعر و نویسنده از اوضاع ناپسند مادی و اجتماعی جامعه خویش انتقاد می کند و برخلاف ذوق و پسند قشر یا قشرهایی از جامعه سخن می گوید در چنین زمانی است که با محیط خود مبارزه می کند و می کوشد آن را تغییر دهد و آن محیط را به ترازوی نقد قرار می دهد. امری که سعدی به خوبی از عهده¬ی آن برآمده چون آثار ادبی همواره محصول شرایط اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جامعه است و در هر دوره شرایط بر آن اثر می گذارد. در واقع تبیین و پژوهش و نقد آثار ادبی یک دوره تنها از دیدگاه ادبی کاری است که ادیبان صاحب نظر به خوبی از عهده آن برمی آیند اما پیشرفت و تکامل اجتماع نشان داده است که بررسی و ریشه جویی خواستگاه اجتماعی شعر و نثر به ویژه ژرف نگری این هنر با دیگر مظاهر زندگی اجتماعی، از دیدگاه جامعه شناسی ادبیات به تلاش و ژرف کاوی بیشتری نیاز دارد پس اگر پژوهشگری بخواهد به بررسی یک اثر ادبی که موضوع پژوهش او را تشکیل می دهد بپردازد، باید آن را در قالب ساختار اجتماعی، فرهنگی و شخصیتی مورد تبیین قرار دهد. پس هدف ما از این پژوهش بررسی جامعه شناسانه¬ی دو اثر ادبی و پیوند آن با نهاد اجتماع و دیگر جنبه های اجتماعی پدید آورنده¬ی آن است.