نام پژوهشگر: میترا ناطقی

بازشناسی مسائل اجتماعی عصر پیامبر و راه حل های آنها بر اساس آیات نازله و منابع سیره از سال سوم تا ششم هجری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1392
  میترا ناطقی   سعیده غروی

رسیدن به حاکمیت جامع، از آمال انسان مادی به شمار رفته، درتاریخ بشر امیدوار کننده بوده و انگیزه تلاش برای رسیدن به آن مورد اهتمام هر مکتبی است. یافتن حکومت الگو، یگانه بخشی فعالیت ها و برنامه های پراکنده، در راستای رشد و تعالی و جلوگیری از انحراف برنامه ها را در پی داشته، معیاری برای سنجش میزان موفقیت است تا حاکمان اسلامی با بررسی فرود و فراز آن، دچار غرور ناشی از پیشرفت اندک نشده و نیز در شرایط بحرانی، یأس ناشی از شکست، گریبانگیر آنان نگردد. رسیدن به حکومتی که همه اهداف، آرمان ها و ارکانش برمحور اسلام باشد، کمی دور از دسترس انسان های معمولی است اما تلاش برای هر چه نزدیک تر شدن به آن براساس مدل حقیقی امکان پذیر است. در این جهت توجه به این نکته ضروری است که الگو باید در موقعیت خود از هر حیث کامل و بی نظیر بوده، تا شایستگی اسوه بودن را دارا باشد و در بررسی مدل حکومتی، رهبری ویژگی لازم را داراست که متفاوت از حاکمان خودکامه و سودجو بوده و ارکان مدیریتش بر اساس معرفت، علم و تدبیر بنیان نهاده شده باشد، به طور قطع شیوه حکومتی این چنین زمامداری، الگو و اسوه همه حاکمان دینی خواهد بود. در دین اسلام بهترین الگو مطابق با آموزه های قرآنی پیامبر اکرم می باشد که علاوه بر برخورداری از علم لدنی با پشتوانه وحی و امداد خداوند به تدبیر امور پرداخته و بهترین راه حل در برابر وقایع اجتماعی آن روز را ارائه نمودند. ایشان در مکه به پیامبری مبعوث شدند و پایگاه اجتماعی خود را در مکّه قرار دادند اما در مدینه تشکیل حکومت دادند حکومتی که نمود کامل یک حکومت دینی با ویژگی های خاص بود و سرآغاز فصل نوینی در تاریخ اسلام و سرچشمه برکات فراوانی در طول تاریخ گشت. موضوع این پژوهش «بازشناسی مسائل اجتماعی عصرپیامبر? و راه حل های آنها بر اساس آیات نازله و منابع سیره از سال سوم تا ششم هجرت» می باشد. پیامبر اکرم دراین دوره با مسائل اجتماعی مختلفی از جمله توطئه و پیمان شکنی یهودیان بنی نضیر، غزوه احزاب که سخت ترین شرایط برای آن حضرت و یارانش به شمار می رود، خیانت و پیمان شکنی گروهی دیگر از یهودیان به نام بنی قریظه که در قالب دشمنان داخلی درصدد ضربه زدن به اسلام برآمدند و نفاق و دورویی منافقان که با ایجاد تفرقه و فتنه انگیزی قصد تشتت و دودستگی در میان مسلمانان را داشتند و همچنین صلح حدیبیه که نقطه عطفی درتاریخ اسلام به شمار می رود رو به رو گردیدند که در برابر همه این مسائل با تکیه بر منبع وحی و استناد به آیات قرآنی با اقدامات مناسب از جمله حکمت و درایت در تصمیم گیری، به کار گرفتن تاکتیک های جدید، مشاوره، گزینش سپاهیان شجاع، بکارگیری اصل غافلگیری، بیعت و خویشتن داری و ... در کنار امدادهای الهی به ارائه راه حل های عملی پرداخت و در این راستا مسلمانان را به حق و حقیت رهنمون ساخت.