چکیده: خشکسالی های مکرر و برداشت زیاد، موجب افت شدید سطح آب و کیفیت آب های زیر زمینی اغلب مناطق خشک کشور شده است. تغییر در ترکیب یونی آب آبیاری، از جمله کاهش نسبت مولی کلسیم به منیزیم، موجب تغییر در ترکیب یونی محلول خاک و فاز تبادلی و در نتیجه تاثیر روی تغذیه گیاهان می گردد. با توجه به اهمیت این موضوع، در این تحقیق پراکنش آب های آبیاری با نسبت کلسیم به منیزیم کوچکتر از یک و اثر کاربرد این آب ها بر ویژگی های شیمیایی فازهای محلول، تبادلی، و جامد خاک بررسی گردید. همچنین با توجه به اهمیت استراتژیک پسته (pistachio vera, l)، اثر کاربرد این آب ها روی رشد رویشی، ترکیب یونی، و پارامترهای فیزیولوژیکی آن مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، ویژگی های شیمیایی بیش از 6200 نمونه آب آبیاری 12 استان کشور تجزیه و تحلیل گردید. سپس، اثر دو سطح شوری 6 (با جزء آبشویی 50 درصد) و 9 (در سه جزء آبشویی 50، 30 و 20 درصد) دسی زیمنس بر متر و سه نسبت کلسیم به منیزیم 1، 5/0، و 25/0 آب آبیاری بر ترکیب یونی فاز محلول، زه آب، و فاز تبادلی خاک، تشکیل رسوب در فاز جامد خاک، و پارامتر های رشد و ترکیب یونی دانهال رقم پسته زرندی، در یک آزمایش گلدانی، بررسی شد. گلدان های آزمایشی 8 نوبت قبل از کاشت ، 9 نوبت در حضور دانهال پسته، و 8 نوبت پس از برداشت آن ها آبیاری گردیدند. بررسی شوری و ترکیب یونی نمونه های آب آبیاری نقاط مختلف کشور نشان داد که حدود 55 درصد از آب های مورد بررسی، دارای نسبت مولی کلسیم به منیزیم کوچکتر از یک هستند. در این آب ها، شوری با غلظت یون های کلسیم و منیزیم همبستگی مستقیم داشت ولی با نسبت آن ها همبستگی نشان نداد. موازنه یونی بین آب آبیاری و زه آب گلدان ها، کاهش غلظت یون های کلسیم، پتاسیم، و سولفات و افزایش غلظت یون های سدیم، منیزیم، کلر، و بیکربنات را در محلول خاک نشان داد. گرچه شوری عصاره اشباع خاک با افزایش شوری آب آبیاری و کاهش جزء آبشویی افزایش یافت، لیکن هدایت الکتریکی آن، به دلیل تشکیل کمپلکس های یونی و رسوب احتمالی یون ها، از مقادیر محاسبه شده کمتر اندازه گیری گردید. این اختلاف با کاهش جزء آبشویی و افزایش شوری افزایش یافت میانگین هدایت الکتریکی درجای محلول خاک، در دو عمق 20 و 50 سانتی متری به ترتیب 89/1 و 67/1 برابر هدایت الکتریکی عصاره اشباع خاک تعیین شد. مستقل از نسبت کلسیم به منیزیم آب آبیاری، با افزایش عمق خاک غلظت منیزیم عصاره اشباع کاهش و غلظت کلسیم افزایش یافت که مبین ترجیح جذب سطحی منیزیم نسبت به کلسیم است بر همین اساس، علیرغم افزایش نسبت منیزیم در آب آبیاری، غلظت منیزیم زه آب در ابتدا کاهش و بعد از 5 نوبت آبیاری روند افزایشی پیدا کرد. همچنین، محاسبه شاخص اشباع نشان داد که محلول خاک در کلیه اعماق نسبت به کلسیت و دولومیت در حالت فوق اشباع و نسبت به منیزیت زیر اشباع است. اندازه گیری ظرفیت تبادل کاتیونی و کاتیون های تبادلی با استفاده از محلول تیو اوره نقره اشباع از کلسیت نشان داد که شوری آب آبیاری بر غلظت کلسیم و منیزیم تبادلی و نسبت آن ها اثر معنی داری ندارد، اما کاهش نسبت کلسیم به منیزیم موجب افزایش معنی دار منیزیم و کاهش معنی دار کلسیم تبادلی می شود. این تغییرات در لایه سطحی، به علت تاثیرپذیری بیشتر از ترکیب یونی آب آبیاری، مشهود تر بود. نتایج همچنین نشان داد که افزایش غلظت منیزیم آب آبیاری، موجب افزایش غلظت فسفر قابل دسترس و فسفر محلول در آب لایه سطحی خاک می گردد. شوری و کاهش نسبت کلسیم به منیزیم آب آبیاری باعث کاهش معنی دار ارتفاع، وزن تر و خشک برگ، ساقه، و ریشه، و تعداد و سطح برگ دانهال پسته شده و در نتیجه موجب کاهش مصرف آب گردید. حداکثر رشد دانهال ها در نسبت کلسیم به منیزیم بزرگتر از یک عصاره اشباع خاک بدست آمد. کاهش نسبت کلسیم به منیزیم آب آبیاری و محلول خاک کاهش معنی دار این نسبت را در اندام های گیاه، به ویژه برگ، را به دنبال داشت. افزایش شوری، کاهش معنی دار کلروفیل a و نشت سلولی را در پی داشت، در حالی که افزایش منیزیم موجب افزایش کلروفیل a گردید. تولید کلروفیل در مقایسه با سطح برگ حساسیت کمتری نسبت به شوری نشان داد. کاهش نسبت کلسیم به منیزیم در ابتدا موجب کاهش و سپس موجب افزایش نشت غشاء سلولی شد.

افزایش روزافزون جمعیت و نیاز شدید به مواد غدائی، لزوم برنامه ریزی برای استفاده صحیح از منابع آب وخاک کشور راطلب می نماید. باتوجه به این که دشت قزوین درزمینه کشاورزی از پتانسیل بالقوه بالائی برخورداراست و بهره برداری صحیح ازمنابع خاک و آب آن می تواند تلاش معقولی درراستای خودکفائی کشور باشد ضرورت داشته است که ضمن شناخت پتانسیل ها و امکانات موجود، وضعیت بهره برداری ازاین منابع، مصرف منطقه قزوین، کسری یامازاد محصولات و پیش بینی نیازآینده بامواد غذائی کشاورزی مشخص گردد. پایان نامه حاضر براساس ضرورت انجام مطالعات مزبور انتخاب و تحقیق و تدوین گردیده است و شامل پنج بخشی می باشد. بخش اول مربوط به کلیات ، بخش دوم ویژگیهای طبیعی دشت قزوین باتمرکز برتعیین وارزیابی منابع آب و خاک و مشکلات طبیعی توسعه کشاورزی بخش سوم مربوط به مسائل انسانی دررابطه باکشاورزی، بخش چهارم ساختار زراعی دشت قزوین (باتمرکز برزراعتهای سالانه) و بخش پنجم شامل نتیجه گیری و پیشنهادات می گردد. نتیجه بدست آمده از تحقیق، اثبات استعداد بسیار بالای دشت قزوین براس توسعه کشاورزی می باشد. مسائل توسعه مزبور محدود بودن منابع آب ، طبیعت فصلی بودن رودخانه ها و نیزکوچک بودن واحدهای زراعی و بنابراین عدم امکان استفاده کامل از تکنولوژی پیشرفته می باشد به همین مناسب میزان افزایش جمعیت و مصرف مواد کشاورزی و غذایی بامیزان توسعه محصولات مناسبت ندارد و منطقه دشت باکمبود گندم، دانه های روغن، پیاز، سبزیجات روبرواست . باتوجه به نتایج محاسباتی که درزمینه تقاضای آینده به محصولات کشاورزی تاسال 1380 دررساله به عمل آمده پیشنهاد گشته است که همه طرحهای کنترل منابع آب درمحدوده قزوین از جمله احداث سدمخزنی طالقانی، سدخررود و سدابهر رود و طرح بهره گیری از رودخانه های موسمی قزوین دراولویت قرار گیرد و نیز با توجه به آن که 96 درصد از کشاورزی دارای واحدهای بهره برداری کمتراز 5 هکتاراند به پیشنهاد یکپارچه شدن اراضی تاکید شده است . با توجه به نگرش جامع و پژوهش دقیق و صحیحی که دررساله شده وزارت کشاورزی، جهادسازندگی وزارت نیرو و سازمان برنامه و بودجه می توانند ازآن به عنوان سند ارزنده ای دربرنامه ریزیهای توسعه کشاورزی استفاده نمایند.

یکی از مهمترین عوامل ایجاد مشکل ترافیک در شهرها افزایش روزافزون وسائط نقلیه خصوصی است که بطور روزافزونی یا افزایش سطح درآمد خانوارها بر تعداد آنها افزوده می شود شهر مشهد با جمعیتی نزدیک به 2 میلیون نفرازمشکلات ترافیکی بدورنمانده است .مهمترین مشکل ترافیک در سطح شهر افزایش روبه تزاید جمعیت ، خصوصیات فیزیکی شهر، کمبود در سیستم حمل و نقل عمومی از نظر کمیت و کیفیت ، کمبود پارکینگ ، تمرکز مراکز عمده تجاری، فرهنگی، اداری و غیره در مرکز شهر و غیره می باشد، بطور کلی سیستم حمل ونقل عمومی شهر مشهد متشکل از 688 دستگاه اتوبوس ، 2500 دستگاه تاکسی و حدود 733 دستگاه مینی بوس و تعداد زیادی مسافرکش شخصی است در استفاده مردم از وسائط نقلیه عمومی نظم خاصی وجود ندارد و باهر وسیله نقلیه ائی که به آن دسترسی داشته باشند سفر می کنند.درحال حاضر با توجه به امکانات موجود و محدودیتهای مالی و تازمانی که امکان راه اندازی سیستم های حمل و نقل جمعی تندرو مسیر شود،بااستفاده از اتوبوس با صرفه ترین و مناسبترین سیستم حمل و نقل شهری به نظر می رسد. درحال حاضر عمده ترین مشکلاتی که درمورد سیستم اتوبوسرانی مشهد وجود دارد عبارتنداز : کمبود تعداد اتوبوس ، نداشتن برنامه زمان بندی منظم ورود خطوط اتوبوس به ایستگاههای مربوطه،ازدحام وشلوغی در داخل اتوبوس و غیره بطور کلی ضریب سفرسرانه در شهر مشهد 2ˆ1 می باشد که 30 درصد این سفرها بوسیله اتوبوس ، 24 درصد تاکسی، 23 درصد با سواری شخصی، 2ˆ5 درصد بوسیله مینی بوس و بقیه با موتور و دوچرخه و سایر وسائط نقلیه انجام می شود.هدف اکثریت سفرها رفتن به محل کار و مدرسه می باشد و بیش از 44 درصد سفرها جذب منطقه مرکزی می شود. جهت بهبود ترافیک و سیستم اتوبوسرانی مشهد لازم است موارد ذیل مورد توجه قرار گیرد: جلوگیری از ورود اتومبیلهای شخصی به مرکز شهر، تقویت بخش راهنمایی و رانندگی، افزایش کاربرد وسائط نقلیه عمومی، احداث پارکینگ ، آموزش و بالا بردن فرهنگ ترافیک و بکارگیری تکنولوژی مناسب جهت امنیت و سهولت ترافیک ، تجدید نظر در استفاده از موتور سیکلت در سطح شهر، افزایش تعداد اتوبوسها، تعیین اصولی مسیر خطوط اتوبوسرانی، افزایش سرویس دهی اتوبوسرانی در ساعات اوج مسافر، سازماندهی صحیح سیستم اتوبوسرانی و غیره.