نام پژوهشگر: مریم حمصی
مریم حمصی حمید صالحی
هدف تحقیق حاضر، بررسی ساز و کارهای توجه و کنترل حرکت در اجرای تحت فشار یک تکلیف حسی ـ حرکتی (پرتاب دارت) در افراد مبتدی بود. تعداد 20 دانشجوی جوان (با میانگین سن 12/1±50/20 سال) داوطلب شرکت در این پژوهش شدند. این افراد پس از یک جلسه تمرین و آموزش پرتاب دارت (تعداد کوشش های تمرینی 40 پرتاب)، در سه وضعیت شامل: موقعیت پایه، شرایط ارائه تکلیف دوگانه ـ فشار پایین و شرایط ارائه تکلیف دوگانه ـ فشار بالا مورد ارزیابی قرار گرفتند. در طرح تکلیف دوگانه از شرکت کنندگان خواسته شد که هم زمان با اجرای تکلیف اصلی (پرتاب دارت)، به عنوان تکلیف ثانویه به یک محرک شنیداری که با دو فرکانس قابل تشخیص ارائه می شد نیز پاسخ دهند. بعد از انجام کوشش های پایه که به تنهایی اجرا می شد، به شرکت کنندگان گفته شد که کوشش های بعدی را باید همراه با محرک های شنیداری مورد نظر انجام دهند. در این کوشش ها برای ایجاد شرایط فشار بالا به شرکت کنندگان گفتیم که اگر بتوانند به امتیازی معادل 150 درصد امتیاز پایه خود برسند پاداش (100000 ریال) می گیرند، در حالی که در شرایط فشار پایین هیچ تاکیدی بر کسب امتیاز خاص نشد. ضربان قلب شرکت کنندگان نیز قبل، بعد و در حین اجرای کوشش های تکلیف دوگانه اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که در کوشش های انجام شده تحت فشار بالا، تعداد ضربان قلب شرکت کنندگان به میزان معناداری افزایش یافته است. در پاسخ به تکلیف ثانویه نتایج نشان داد که در شرایط فشار بالا زمان واکنش به محرک شنیداری به میزان معناداری افزایش یافته است. علاوه بر این در شرایط فشار نرخ دقت پاسخ به تکلیف ثانویه نیز به میزان معناداری کاهش یافت. این یافته ها موید این است که فشار باعث تقلیل منابع توجه و ناکارآمدی پردازش اطلاعات می شود. با این وجود، مشاهده بهبود عملکرد کوشش های تحت فشار نسبت به کوشش های پایه، با توجه به اثرات منفی این شرایط بر فرایندهای پردازشی، غیر منتظره بود. همسو با تئوری های مراحل اکتساب مهارت، شرکت کنندگان مبتدی در کوشش های تحت فشار امتیازهای بهتری نسبت به کوشش های پایه کسب کردند. ظاهراً به این دلیل عملکرد فرد مبتدی در شرایط فشار ارتقاء یافته است که مجبور شده درگیر نظارت هوشیارانه به اجرای مهارت شود.