مفهوم قدرت، طبق تعریفی که میشل فوکو، اندیشمند پساساختارگرای قرن بیستم میلادی به دست می-دهد، متشکّل از مجموعه ی پیچیده و به هم پیوسته ای از گفتمان هاست که نحوه ی نگریستن به جهان را در ما تعیین می کند و در هر دوره ی تاریخی، الگوی معرفتی خاص خود را می سازد. فوکو رویدادهای جامعه را محصول روابط «قدرت» و «حقیقت» را محصور در این روابط دانسته است. تاریخ گرایی نوین که از رویکردهای درخور توجّه در حوزه ی ادبیات، مطالعات فرهنگی و مباحث فلسفی محسوب می شود، هدف خود را کشف حقایق موجود در متن می داند و با تحلیل روابط قدرت، بررسی شبکه ی گفتمان های پدیدآورنده ی آن و با پیش روی قرار دادن رویکردهای تحلیل انتقادی گفتمان، قادر است با دیدی همه جانبه، به کشف حقایق پنهان در ورای متن بپردازد و از این روی، می توان آن را رویکردی مناسب برای بررسی مفهوم قدرت و در پیِ آن، چگونگی کاربرد زبان، در انتقال گفتمان ها دانست. این پژوهش به بررسی روابط قدرت و توجّه به کاربردهای زبانی وابسته به آن در تاریخ بیهقی می پردازد و بر پایه ی رویکرد تاریخ گرایی نوین، به بن مایه های فکری و تاریخی گفتمان ها، حقایق موجود در متن و سکوت هایی که به عقیده ی این رویکرد، گاه شامل حقایق مهمّی هستند می پردازد. از آن جا که تاریخ گرایی نوین، موقعیّت تاریخی متن را جزء جدایی ناپذیر آن می داند، می تواند تعریف جدیدی از متن تاریخ بیهقی و شرایط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی آن ارائه دهد.

کهن الگوها انگاره هایی یکسان و مشترک در ذهن و ضمیر ناخودآگاه افراد بشر هستند که در هر عصری به شکل باورهای رایج آن دوره خود را نشان می دهند و بازشناسی تحوّلات و دگرگونی های آن ها می تواند شناخت ما را در مورد جریان های عمیق فرهنگی، اخلاقی و مذهبی در دوره های تاریخی افزایش دهد. یونگ در آثار خود از کهن الگوهای متعدّدی نام می برد و هر یک از آن ها را به تنهایی و در پیوند کلّی با هم، در شمار پرمعناترین تجلیّات روانِ جمعی به شمار می آورد. در این پژوهش کهن الگوهایی که یونگ توجه خاصّی به آن ها داشته است، مانند آنیما، مادر مثالی، سایه، خود و نقاب در رمان های گلشیری بررسی و تحلیل گردیده و مشخص شد که این دسته از کهن الگوها تأثیر به سزایی بر ذهن و زبان این نویسنده داشته اند. هم چنین تأثیر کهن الگوهایی نظیر ، تولّد دوباره، پیر دانا، قهرمان، آرمان شهر و ... که همواره ذهن بشر را به خود مشغول کرده اند، در رمان های گلشیری (شازده احتجاب، کریستین و کید، جن نامه، آینه های دردار) بررسی شده است.