نام پژوهشگر: غلامعلی فلاح قهرودی

تصویر بوذرجمهر در ادب فارسی
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  مریم منوچهری   غلامعلی فلاح قهرودی

چکیده بزرگمهر بختگان از جمله مشاهیر مربوط به ایران قبل از اسلام است که در بسیاری از متون فارسی و عربی به ویژه در آثار منثور، بسیار به آن پرداخته شده است. برخی متون مربوط به اوایل قرون اسلامی، حکمتها و پندهایی را، از قول او بیان کرده اند. درحالیکه تعدادی محدود از این آثار به ارائه زندگینامه او پرداخته اند. حکایتها و حکمتهایی که حول محور این شخصیت در متون آمده، در برخی موارد منحصر به فردند. با وجود شهرت بزرگمهر، برخی به وجود تاریخی او و برخی به افسانه صرف بودن او معتقدند. در این نوشتار سعی شده تا حدّ امکان تمامی متونی که در آن مطلبی راجع به این شخصیت آمده، جمع آوری شود و با بررسی و دقت در آنها پاره ای نظرّات، در ارتباط با زندگینامه وی ارائه شود. بنابراین نخست از جنبه های گوناگون به معرفی بزرگمهر پرداخته شده است. حضور بزرگمهر در متون فارسی و عربی از نیمه اوّل قرن سه هجری، با بیان چند حکمت کوتاه منسوب به او آغاز شده است؛ تا اینکه فردوسی در قرن چهار هجری زندگی نامه مدونی از او ارائه داد؛ این زندگی نامه دستمایه ای برای نویسندگان قرون بعد شد. از آنجایی که برخی متون فقط چند حکمت یا حکایت درباره این شخصیت آورده اند، سعی شده تا همه این حکمتها جمع آوری و ارائه شود. ضمن اینکه به دسته بندی حکمتها بر اساس موضوع نیز توجه شده است.در فصل پایانی پژوهش، نظریات گوناگون درباره افسانه یا واقعیت تاریخی بودن بزرگمهر، ارائه شده و یافته های پژوهش در ادامه مطلب ذکر شده است. کلید واژه: بزرگمهر بختگان، افسانه یا واقعیت، انوشیروان، حکمت، حکایت، مذهب، شغل.