نام پژوهشگر: علی فناطی رشیدی
علی فناطی رشیدی محمد ذونعمت کرمانی
یکی از سازه های جانبی پر هزینه و پر اهمیت سدها، سرریز می باشد که وظیفه تخلیه ی حجم مازاد و دبی طرح را بر عهده دارد. سرریز نیلوفری بیشترین شباهت را به سرریز اوجی دارد از این جهت که هر دو سرریز لبه پهن هستند اما از نظر شرایط استفاده کاملاً متفاوت می باشند. از سرریز نیلوفری در دره های تنگ و یا در مکان هایی که امکان ساخت سرریز بر روی بدنه سد نباشد و همچنین سد های خاکی استفاده می شود اما با وجود کاربری های منحصر به فرد، این سرریز دارای مشکلاتی از قبیل ایجاد پدیده مضر گرداب و کاویتاسیون می باشد. البته راه کارهایی برای حل این پدیده ارائه شده است که شامل احداث گرداب شکن و مکان یابی صحیح محل احداث سرریز در مخزن نسبت به جریان ورودی و دیواره ی سد می باشد. در تحقیق حاضر، یک مطالعه ی آزمایشگاهی بر روی مدل سرریز نیلوفری سد 15 خرداد به این صورت انجام شد که پس از ساخت مدل فیزیکی سرریز نیلوفری سد 15 خرداد در مقیاس 1:152و مخزن سد و توپوگرافی آن، 154 آزمایش به منظور تعیین تعداد مناسب و جهت مناسب گرداب شکن نسبت به جریان ورودی در شرایط وجود توپوگرافی و عدم وجود توپوگرافی انجام شد. در این آزمایشات برای تعداد مختلف گرداب شکن در شرایط مختلف دبی خروجی به همراه هد روی سرریز برداشت شد و پس از رسم نمودار های دبی-اشل، تعداد 5 گرداب شکن در حالت عدم وجود توپوگرافی و 3 گرداب شکن در حالت وجود توپوگرافی به عنوان بهترین تعداد گرداب شکن و تغییر جهت 15 درجه نسبت به زاویه صفر در حالت وجود توپوگرافی به عنوان بهترین تغییر جهت شناخته شد. همچنین در این آزمایشات مشخص شد که وجود توپوگرافی منطقه سد 15 خرداد موجب کاهش ضریب دبی خروجی مدل سرریز نیلوفری 15 خرداد می شود.