نام پژوهشگر: فاطمه مروج مهر
فاطمه مروج مهر حسین وحید دستجردی
تحقیق حاضر به بررسی "عنوان" به مثابه ساختاری زبانی، گونه ای متنی و ابزاری فرامتنی می پردازد. در این تحقیق سعی برآن بوده است که "عنوان" در بافت ترجمه مورد مطالعه قرار گیرد و چالشها و مشکلات فراروی مترجمان هنگام ترجمه ی عناوین کتاب شناسایی گردد. مطالعه ی عناوین به شکل رشته ای آکادمیک سابقه چندانی ندارد، ولی به موجب اهمیت فراوان عنوان در معرفی و نمایندگی محصولات فرهنگی، مورد توجه محققین بسیاری قرارگرفته است. با این وجود، تحقیقاتی که به چگونگی ترجمه ی عنوان بپردازد بسیار اندک بوده و از توجه محققین ترجمه مخصوصاً در زبان فارسی به دور مانده است. از این رو، تحقیق حاضر با دوهدف به این موضوع پرداخته است. نخست، ارائه ی پیشینه ای جامع از تئوریهای رشته ی عنوان شناسی و رویکردهای حاضر، و دیگری بررسی ترجمه ی عناوین کتاب در صنعت ترجمه ایران می باشد. برای نیل به این هدف، 170 عنوان از کتابهای انگلیسی ترجمه شده به فارسی به طور تصادفی از کتابفروشی دانشگاه اصفهان و سایت کتابخانه ملی ایران جمع آوری شد. سپس این عناوین براساس ژانر کلی به سه دسته ی ادبی، انسانی و علوم تقسیم شدند. داده ها در دو مرحله مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. ابتدا ساختار و چندنقشی بودن عناوین براساس مدلهای ارائه شده توسط نورد (1995) و ژنت (1987) بررسی گردید. نتایج بدست آمده از این شیوه برای شناسایی تفاوت های ژانری ترجمه مورد تحلیل قرار گرفتند و بحثی پیرامون مفهوم "معادل کاربردی" در ترجمه-ی عنوان ارائه گردیده است. سپس، راهکارهای کلی به کار رفته برای ترجمه عنوان توسط مترجمان شناسایی شدند و طبق مدل راهکارهای ترجمه وینی و داربلنت (1995) دسته بندی گردید. نتایج نشان دادند که بیشترین راهکار مورد استفاده ی مترجمان ترجمه ی لفظی می باشد؛ با این وجود مترجمان از عوامل دخیل در ترجمه مانند عوامل فرهنگی و قرادادهای ژانری تا حدودی آگاه بوده و در بازتولید عنوان مدنظر قرار داده اند. نتایج بدست آمده از این پژوهش برای ارائه ی یک الگوی مرحله به مرحله برای مترجمان استفاده شده است که می تواند برای ترجمه ی عنوان کتابها یا دیگر گونه های متنی مشابه مفید واقع شود.