در این کار تحقیقاتی، زئولیتnay توسط دو روش حالت جامد با امواج ریز موج و حالت محلول آبی با تعدادی از فلزات واسطه سری اول، تعویض یونی شد. زئولیت های تعویض یونی شده به عنوان کاتالیست های اسیدی مورد استفاده قرار گرفتند. فعالیت کاتالیزوری این زئولیت ها در سنتز تعدادی از 2- آریل بنزوتیازول ها از واکنش آلدهیدهای مختلف و2-آمینوتیوفنول در دی متیل فرمامید، تحت شرایط رفلاکس مورد بررسی قرار گرفت. محصولات سنتز شده توسط طیف سنجی ir، nmr و اندازه گیری نقطه ذوب شناسایی شده اند. بازده واکنش برای هر دو کاتالیزور تعویض یونی شده در حالت جامد و مائی به صورت زیر افزایش می یابد: cry> cuy> niy > coy> zny> nay همچنین زئولیت تعویض یونی شده در حالت جامد، فعالیت بالاتری نسبت به حالت مائی نشان می دهد و زئولیت cry ، بالاترین فعالیت کاتالیستی را دارد. نانوزئولیت cry بالاترین بازده را برای این واکنش ها نشان داد.