رکن اساسی در بررسی یک جنبش اجتماعی? وارسی میزان همخوانی مطالبات با اندیشه ها و ارزشهای مورد اعتنای آن جنبش است. لذا در این تحقیق که بر جنبش میرزا کوچک خان در گیلان متمرکز است? به بررسی پیام اصلی روزنامه «جنگل»? ارگان اصلی جنبش? پرداخته شده و هدف آن بررسی درستی این گزاره است که «جنبش میرزا کوچک خان? بر استقلال کشور و همبستگی ملی و حمایت از پارلمان و پادشاه مشروطه استوار بوده و جنگلیان در این راستا حرکت کرده اند».این تحقیق بر پایه روش «تحلیل محتوا»ی روزنامه فوق استوار است که بر اساس کاربرد روش «تبیینی» انجام یافته و از نگاه تفهمی به جنبش در حد امکان احتراز شده است. سیر تاریخی حرکت میرزا با اشاره به نقش وی در حرکت های مردم گیلان در انقلاب مشروطه بررسی گردیده و به عوامل تکوین و استمرار جنبش پرداخته شده است.این تحقیق به اهداف تحقق نیافته خیزش مشروطه خواهی ایرانیان نیز اشارااتی دارد و اساسا آن را یکی از عوامل مهم پیدایش و تکوین جنبش جنگل دانسته است. نیز به آرای مختلف اندیشمندان جامعه شناسی سیاسی به طور اختصار پرداخته شده ? با این توضیح که به نظر می رسد هیچ یک به تنهایی قادر به توضیح این جنبش نیستند. هریک از آرا قسمتی از ماجرای جنگل را توضیح می دهد ولیکن جنبش جنگل در تکوین خود علاوه بر تبعیت از مجموعه آرای متفکران جامعه شناسی? به زمینه های محلی به معنای خاص آن نیز تکیه داشته است.