چکیده بی شک بردگان در تحولات اجتماعی و سیاسی حکومت ممالیک نقش بسزایی داشتند. ورود تعداد زیادی از بردگان با ملیت های متفاوت به مصر، زمینه ی پیدایش طبقه ی اجتماعی متمایزی را فراهم کرد که به دلیل برخورداری از ویژگی های فرهنگی، اجتماعی خاص خود، از یک سو از فضای اجتماعی جدید تأثیر پذیرفته و از سوی دیگر بر آن تأثیر گذاشته اند. به همین خاطر بررسی تاریخ اجتماعی مصر در این دوره بدون مطالعه و بررسی انتقادی تاریخ بردگان امکانپذیر نیست. توجه به این نکته نیز واجد اهمیت است که بنیاد حکومت ممالیک بر پایه ی سیستم بردگی شکل گرفته بود و بنیانگذاران آن زمانی خود برده بودند، از اینرو رفتار همراه با تساهل با بردگان داشتند. روند ورود بردگان با ملیت های متفاوت به مصر و تحت تعلیم و آموزش قرار دادن آنها به منظور بکارگیری در امور کشور، از سوی ممالیک برجی همانند بحریها ادامه یافت. با این وجود ضعف سلاطین برجی و عدم پایبندی آنها به نظام آموزشی و فراهم آوردن امکانات رفاهی بردگان، باعث شد تا بردگان در شورشها و ناامنی های اجتماعی، اقتصادی به ویژه سیاسی نقش آفرین باشند. در این رساله که از مطالعه و بررسی گزارشهای منابع تاریخی فراهم آمده است، سعی کرده ایم به بررسی تاریخ اجتماعی، فرهنگی و سیاسی بردگان در چند فصل جداگانه، با عناوینی چون: خاستگاه بردگان، اوضاع اجتماعی و فرهنگی بردگان که مهم ترین بخش رساله را به خود اختصاص داده است و در مورد چگونگی آموزش، ازدواج، آزادی، خوراک و پوشاک، تأثیرات اجتماعی و فرهنگی آنها بحث کرده است و اوضاع سیاسی بردگان که در بردارنده ی عناوینی چون: تحرکات سیاسی بردگان، سوء استفاده سیاسی و... است، بپردازیم. واژگان کلیدی: تاریخ مصر و شام، تاریخ بردگان، ممالیک برجی، تاریخ اجتماعی