نحوه آشنایی ایرانیان با تئاتر غربی، همچون دیگر مقولات مدرن، در فضایی آشفته و همراه با شتابزدگی در فهم آن، صورت گرفت. به این معنا که نخستین کوشندگان فرهنگی و سیاسی ایران در سال های پایانیِ قرن 18 میلادی، به تبعِ شکست از روسیه به فکر اصلاحِ امور داخلی و گرته-برداری از تمدنِ غربی افتادند. ایشان در ابتدا تغییر را آسان می پنداشتند ولی در ادامه با میزان فراوانی از موارد اصلاحی برخورد کردند که رفع شان معضلی چون زیستِ سنتی را در برابر داشت. این امر وضعیت هرج و مرج را در جریان فهم مقولات غربی پیش آورد. این پایان نامه در پیِ تبیین مسئله ی فوق، شمایی از تاریخِ آشنایی ایرانیان با تئاتر غربی پرداخته و در ادامه، به تحلیل آرای نخستین کوشندگان تئاتر ایران می پردازد. پژوهش فوق با توجه به اسناد و مدارکی است که در کتاب های مربوط به تاریخ تئاتر ایران بدان ها اشاره شده است. این پژوهش فرضیاتی دارد که در پی تبیین آن، موضوعات پژوهش آشکار می شود: برداشت شتابزده و گزینشی ایرانیان از تئاتر غریب، بسط تئاتر با توجه مضاعف به آرمان ها و اندیشه های سیاسی و اجتماعی و زیر سایه آن، فهم تئاتر با توجه به دانش ذاتی و سنتی.