نام پژوهشگر: کامبیز گیلانی
زهرا وطن پرست علیرضا مرتضوی
استفاده از دارو رسانی ریوی به عنوان یک راه غیر تهاجمی برای درمان بیماری های ریوی در مقایسه با سایر روش های تجویز دارو از مزایای زیادی برخوردار می باشد. فلوتیکازون پروپیونات یکی از کورتیکواستروئید های چربی دوست برای درمان آسم است که اثر بخشی بالینی آن در بسیاری از مطالعات تایید شده است. از آنجا که حلالیت بالای دارو در آب معمولا می تواند منجر به کاهش مدت زمان باقیماندن دارو در بافت و در نتیجه بروز اثرات جانبی سیمتیک شود، بهبود انحلال فلوتیکازون و افزایش غلظت ریوی آن با استفاده از فرمولاسیون های جدید مطلوب می باشد. در این مطالعه ما فرمولاسیون های پودر خشک استنشاقی این دارو را با کمک سیکلودکسترین (به عنوان یک افزاینده حلالیت) تهیه کردیم. برای این کار دو نوع حامل متفاوت به نام های لاکتوز و مانیتول به عنوان پر کننده در فرآیند اسپری درایینگ به همراه کمپلکس فلوتیکازون – سیکلودکسترین به کار برده شدند. به علاوه، از آنها به عنوان حامل درشت در فرایند اختلاط فیزیکی جهت کمک به آئروسل شدن ذرات دارویی اسپری درای شده، نیز استفاده کردیم. برای نیل به این اهداف فرمولاسیون ها با کمک نرم افزار design-expertبهینه سازی شدند. در نهایت تمام فرمول ها از نظر یکنواختی محتوا پس از اختلاط فیزیکی ، شکل ذرات ، توزیع اندازه ذره ای، انحلال و جایگزینی ریوی در شرایط برون تن مورد بررسی قرار گرفتند. مشخصات جایگزینی در شرایط برون تن توسط دستگاه anderson cascade impactor و اینهالر تک دوز cyclohaler تعیین شد. نتایج نشان داد که بالاترین کسر ذرات ریز و دوز ذرات ریز مربوط به فرمولاسیونی است که در آن فلوتیکازون : سیکلودکسترین با نسبت w/w 1 : 15 به همراه 75% از کل حامل لاکتوز در محلول اولیه اسپری درای شد در حالیکه 25% باقیمانده حامل در فرآیند اختلاط فیزیکی به کار رفته بود. طبق آنالیز اندازه ذره ای، تمام فرمولاسیون های اسپری درای شده ذراتی با قطر کمتر از 67/7 را دارا بودند. اضافه کردن سیکلودکسترین در فرآیند اسپری درایینگ موجب شکل گیری ذراتی کروی با حفرات سطحی شد که به نظر می رسد با کاهش بر هم کنش های بین سطحی به پراکندگی ذرات کمک می کند. همچنین افزایش چشمگیر در حلالیت دارو با اضافه کردن سیکلودکسترین در محلول اولیه به نسبت 1:5 در مقایسه با داروی بازار مشاهده شد. در نهایت می توان نتیجه گرفت که استفاده همزمان از دارو و سیکلودکسترین در محلول اولیه در حضور حامل لاکتوز، خصوصیات فیزیکی و رفتار آئروسلی فرمولاسیون های نهایی را به میزان بیشتری نسبت به فرمول های تهیه شده در حضور مانیتول بهبود می دهد.