در این تحقیق با استفاده از لیگاند4-(2-pyridylazo)-resorcinol (par) در محیط تریتون x -114نسبت به پیش تغلیظ و اندازه گیری یون های مس(ii) ،نیکل(ii) ،آهن (iii) و روی (ii) به کمک استخراج نقطه ابری شدن و توسط دو روش بهینه سازی تک عاملی و طراحی آرایه های متعامد اقدام گردید. در این راستا اثر چهار عامل مختلف از جمله ph، غلظت لیگاند، اثر تریتون x--114 و دمای حرارت دادن بر روی کارایی استخراج به هر دو روش بررسی گردید. همچنین برهمکنش بین پارامترها در روش طراحی آرایه های متعامد به طور جداگانه بررسی گردید. نتایج نشان میدهد که بهترین مقادیر برای ph ، غلظت لیگاند، اثر تریتون x -114 ودمای حرارت دادن در روش بهینه سازی تک عاملی به ترتیب 6 ، افزایش 25/1 میلی لیتر از محلول3-10×1 مول بر لیتر از لیگاند ،افزایش 1میلی لیتر از تریتون x -114 85/0% و دمای 40 درجه سلسیوس و برای روش آرایه متعامد نیز به ترتیب 6 ، افزایش 1 میلی لیتر از محلول3-10×1 مول بر لیتر از لیگاند ،افزایش 1میلی لیتر از تریتون x -114 85/0% و دمای 30 درجه سلسیوس بدست آمد. مقادیر بهینه ی به دست آمده از روش های ذکر شده مقایسه شد. سپس با استفاده از مقادیر بهینه ی گزینش شده، اثر سایر عوامل مختلف از قبیل زمان حرارت دادن، سرعت و زمان سانتریفیوژ و نوع و عامل رقیق کننده نیز بر روی کارایی روش بهینه گردید. روش در شرایط بهینه برای یون های مس(ii)،روی(ii) ،نیکل(ii) و آهن (iii) به ترتیب دارای دامنه خطی در محدوده ی غلظتی50-200 ،50-200 ،50-300 و50-500 میکروگرم بر لیتر ونیز دارای حدود تشخیص بین 33-47 میکرو گرم بر لیتر است. همچنین روش برای تعداد تکرار آزمایش 5n= دارای %rsd بین 3/1-7/2 می باشد.در پایان ،کاربرد روش برای نمونه های حقیقی آب و خون نیز مورد استفاده قرار گرفت که درصد بازیابی96 تا102 درصد با شرایط بهینه شده بدست آمد.