یکی از مالیات هایی که سابقه ای به قدمت تاریخ اجتماعی بشر دارد، مالیات بر زمین یا همان «خراج» است. خراج مالیاتی است که حکومت ها و دولت ها از زارعین می گرفته اند و در ادوار مختلف تاریخ بشری و در نزد اقوام و ملت های گوناگون دارای انواع، شکل های مختلف و شرایط متفاوت بوده است. در اسلام نیز چون قسمت اعظم درآمدهای بیت المال و خزانه دولت های اسلامی به وسیله خراج تأمین می شده، این مقوله از اهمیت بسزایی برخوردار بوده است، با توجه به قدمت ان برای این مهم قوانین و احکام خاصی نیز تدوین شده است. چون اکثر سلاطین از اهل سنت بوده اند، آنها بیشتر به بررسی احکام خراج پرداختند .در حال که در فقه شیعه بیشتر به برررسی جواز یا عدم جواز پرداخت خراج به سلاطین جور پرداخته شده است .خراج از اراضی مفتوح العنوه دریافت می شد که باید با با اذن امام و با قهر و غلبه فتح شده باشدو در هنگام فتح آباد باشد.از اراضی موات و بایر نیز می توان مالیات دریافت کرد .در قانون ایران فقط به مالیات بر اراضی بایر اشاره شده است که آن نیز در سال 1380 حذف شده است. تحقیق حاضر تلاشی است در جهت شناخت چیستی و ماهیت خراج و احکام فقهی آن به همراه بررسی مبانی فقهی مشروعیت مالیات در حکومت اسلامی .