امروزه، حجم انبوه اطلاعات و تعاملات پیچیده، داده¬کاوی را به قدرتمندترین ابزار جهت سودآور نمودن سازمان¬ها و جلوگیری از ورشکستگی تبدیل نموده است. رقابتی شدن بازارهای جهانی و منطقه ای، شرکتها را مجبور به ایجاد مزیت¬¬های رقابتی در تولید، ارائه خدمات ، افزایش رضایت¬مندی و جذب بیشتر مشتریان نموده است. با رقابتی شدن خدمات مخابراتی مدیریت ارتباط با مشتری در این بخش اهمیت زیادی یافته است. با توجه به اینکه حجم بسیار عظیمی از داده¬های مخابراتی علی¬الخصوص جزئیات مکالمات تلفن¬های همراه وجود دارد که عملاً از آنها استفاده نمی¬شود، بکارگیری تکنیک¬های داده¬کاوی روی این داده ها باعث کشف دانش نهفته در آنها در مورد رفتار مشترکین گردیده و باعث پیش¬گویی رفتارشان می گردد. لذا داده¬کاوی از مهمترین روش¬های مدیریت علمی و موثر ارتباط با مشتری، جهت افزایش سوددهی و رضایت¬مندی مشتری می¬باشد. صنعت ارتباطات، یکی از صنایعی است که در سطح دنیا بسیار رقابتی بوده و در کشور ما هم اخیراً رقابتی شده است لذا ارزش حفظ مشترکین جاری برای شرکت مخابرات ایران افزایش یافته است . فرسایش (churn) در بازاریابی موبایل، یک مسئله درجه یک بوده و بیشترین دغدغه ارائه¬دهندگان خدمات (provider ها) می باشد. در این پایان¬نامه ما از داده¬های مربوط به صورت¬حساب مشترکین جهت تشخیص churn استفاده کرده و از الگوریتمهای مختلف بهره گرفتیم و نهایتاً آن ها را با هم مقایسه کرده و روش بهینه را انتخاب کردیم. در این پایان نامه با استفاده از صورتحساب مشترکین، به تشخیص مشترکینی که دچار فرسایش (churn) شده¬اند، پرداختیم. جامعه آماری در این تحقیق شامل تلفن های دائمی همراه اول استان آذربایجان شرقی، شامل خدود 600000 مشترک می¬باشد که داده¬های مورد مطالعه در این تحقیق مربوط به شش ماهه اول سال 93 تلفن همراه دائمی استان می¬باشند. در نهایت اگر بتوانیم مشتری را بشناسیم، طبقه¬بندی کنیم، نیازهایشان و گرایشاتشان را بفهمیم خواهیم توانست بموقع با اتخاذ تدابیر لازم از ریزش آنها ممانعت بعمل آوریم و همه آنها با داده¬کاوی رفتار مشتریان بدست می آید. در خاتمه باید اذعان داشت که مسأله مورد طرح، مربوط به یک واقعیت در شرکت¬های مخابراتی امروزی می باشد که مدیران ارشد سازمان در تصمیم¬گیری¬های کلان خود از آن رنج می¬برند. با توجه به ماهیت این شرکتها، چنین نتایجی از اهمیت زیادی برخوردار است چرا که موجب حفظ سرمایه، حفظ مشتری، پویائی و انعطاف¬پذیری شرکت در ارائه خدمات بهتر می¬شود.

امروزه با توجه به حائز اهمیت بودن استفاده از سیستم حمل و نقل ریلی، نیاز است تا مسئولان راه آهن جهت ارائه هر چه بهتر خدمات برای مشتریان خود و همچنین با در نظر گرفتن سیستم خطوط ریلی و یکسری از محدودیت ها، یک روش امن و کارآمد را در این راستا ارائه نمایند. بررسی ها نشان می دهد ارائه چنین سرویس و خدماتی مستلزم به طراحی یک زمان بندی بهینه و مناسب می باشد. مسائل زمان بندی دارای پیچیدگی محاسباتی بالایی میباشند، از این رو الگوریتمهای بهینهسازی هوشمند یک راه کار مناسب برای حل این گونه از مسائل به حساب می آیند. با توجه به اینکه راه کارهای هوشمند زیادی مانند الگوریتم ژنتیک (ga)، تکامل تفاضلی (de) و بهینه سازی ازدحام ذرات (pso) برای حل این مسئله ارائه شده است، در این پایان نامه از الگوریتم فرهنگی (ca) برای حل مسئله زمان بندی قطار، روی خطوط ریلی تک مسیره استفاده می شود. هدف مورد نظر نیز، به حداقل رساندن مدت زمان تأخیر کل سفر قطارها از مبدأ به مقصد نهایی می باشد. برای این منظور، پس از معرفی الگوریتم فرهنگی، مسئله زمان بندی قطار متناسب با ویژگی های الگوریتم فرهنگی، مدل شده و چگونگی محاسبه میزان برازندگی هر کروموزوم نیز با ارائه تابع برازندگی مناسب نشان داده می شود. با بکارگیری الگوریتم فرهنگی، زمان شروع حرکت قطارها طوری تعیین می شود که تأخیر حاصل از مدت زمان کل سفر قطارها به حداقل برسد. برای نشان دادن عملکرد الگوریتم فرهنگی جهت زمان بندی قطارها، مسیر ریلی محور تبریز تا تهران در کشور ایران در نظر گرفته می شود. جهت ارزیابی کارایی الگوریتم ارائه شده نیز، الگوریتم های ژنتیک (ga)، تکامل تفاضلی (de) و بهینه سازی ازدحام ذرات (pso) بر روی داده های استخراج شده از این مسیر مورد اجرا قرار می گیرند. نتایج ارزیابی نشان می دهد که روش پیشنهادی عملکرد بهتری را ارائه می دهد.

امروزه شاهد به کار گیری سیستم ریلی در داخل شهرها و تشکیل شدن سیستم های حمل و نقل قطار شهری هستیم. مسئله زمان بندی در صنعت ریلی نقش بسیار مهمی دارد و یکی از اساسی ترین کارها در سیستم حمل و نقل قطار شهری بشمار می رود. مسئله زمان بندی از جمله مسائل چند جمله ای-کامل محسوب می شود. زمان بندی قطار شهری نیز از این قاعده مستثنی نبوده و محققان زیادی را به خود جذب کرده است. حل مسئله زمان بندی دوره ای قطار شهری تاثیر مهمی در فراهم کردن کیفیت سرویس در سیستم حمل و نقل شهری دارد و در طول سال ها روش های متعددی برای حل این مسئله ارائه شده است. روش های سنتی مبتنی بر الگوریتم های حریصانه که برای حل این مسئله ارائه شده اند زمانی که ابعاد مسئله بزرگتر می شود، سربار محاسباتی و عملیات پر هزینه ای را دربر دارند. از این رو محققان به دلیل اینکه ابعاد مسئله زمان بندی قطار شهری وسیع تر و پارامترهای مختلفی در مسئله دخیل هستند، الگوریتم های هوشمند را برای ایجاد یک جدول زمانی بهینه، پیشنهاد داده اند. این الگوریتم ها به راحتی قادرند در کوتاه ترین زمان ممکن مسائل مربوط به زمان بندی از جمله زمان بندی قطار شهری را حل کنند. با توجه به موفقیت الگوریتم های هوشمند در حل مسئله زمان بندی قطار شهری، در این پایان نامه الگوریتم تکامل تفاضلی بهبود یافته به همراه پارامترهای تطبیقی برای حل مسئله زمان بندی دوره ای قطار شهری ارائه می شود. در الگوریتم ارائه شده پارامترهای مقیاس و احتمال تقاطع به صورت تطبیقی تعیین می شوند. علاوه بر این، با استفاده از یک پارامتر جدید (?) و تعیین مقدار برای آن، استراتژی جهش بر خلاف روش های مرسوم انجام می شود. این استراتژی باعث همگرایی سریع تر الگوریتم پیشنهادی نسبت به الگوریتم تکامل تفاضلی مرسوم بدون کنترل پارامتر خواهد گردید. جهت اثبات صحت عملکرد الگوریتم تکامل تفاضلی بهبود یافته، این الگوریتم با یکی از جدیدترین الگوریتم ها در این زمینه و الگوریتم تکامل تفاضلی پایه و همچنین الگوریتم های ژنتیک و بهینه سازی ازدحام ذرات مقایسه شده و در انتها با توابع محک نیز مورد آزمایش قرار می گیرد.