در راستای خلق آثار محیطی معاصر در شهرهای اسلامی، توجه به لزوم احیای نقوش ارزشمند ایرانی_ اسلامی امری انکار ناپذیر است. چنانچه هنرمند امروزی به اصالت نهفته در فرهنگ ملی و سنتی خویش دست یابد، به زیبایی محیط پیرامون و تداوم ارزش های این حیطه کمک شایانی نموده است. پژوهش حاضر اقدامی در همین راستا است. لذا تزیینات آثار فلزی عصر قاجار و مشخصا تزیینات ادوات و اشیاء نظامی این عصر به قصد دست یابی به آثار حجمی و محیطی مناسب با فضای شهری معاصر، مورد مطالعه قرار گرفته است. به همین منظور در پایان نامه ی پیش رو که به روش توصیفی_ تحلیلی کار شده است، پس از مطالعه ی ادوات نظامی موزه های قاجار و آذربایجان در شهر تبریز، این آثار به صورت نمونه های موردی، مورد بررسی قرار گرفته و پس از تجزیه و تحلیل هر نمونه نسبت به دسته بندی نقوش بر اساس فراوانی آنها اقدام شده است. با استفاده از نقوش گیاهی روی این آثار و مطالعه ی ویژگی های حجم های محیطی اقدام به ساخت حجم محیطی برای یادمان سردار و سالار ملی شده است. بر این اساس ابتدا با استفاده از شاخصه های هنر سنتی و هنر معاصر به ارائه ی طرح های مختلف پرداخته شده و نمونه هایی که دارای ویژگی هایی نظیر امکان دیده شدن از زوایای مختلف، معنی و استعاره های قابل درک برای مخاطب، انتخاب و در نهایت یکی از آنها با در نظر گرفتن مکان نصب، محدودیت ها و قابلیت های موجود، بوسیله تکنیک های فلز کاری از جمله جوشکاری و با استفاده از فلز آهن به مرحله اجرا در آمده است. این یادمان جهت نصب در مجموعه ی پارک مفاخر آذربایجان ارائه شده است. کلید واژه ها: فلز کاری قاجار، نقوش گیاهی، ادوات نظامی قاجاری، موزه ی قاجار، موزه ی آذربایجان، مجسمه ی شهری، یادمان

یکی از مهمترین نیاز های جامعه امروز ایران، احیای هویت اسلامی_ایرانی می باشد. البته این امر با بهره گیری از نماد ها، نشانه ها، استفاده از هنرهای بومی و توجه به عناصر شهری در ایجاد ارتباط منطقی با گذشته میسر خواهد بود. برای رسیدن به این مهم، پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی_تحلیلی و با جمع آوری اطلاعات به روش مطالعات کتابخانه ای به بررسی نمونه هایی از درخت مقدس در فرهنگ و هنر ایرانیان و نیز مطالعه تفاسیر قرآن و احادیث پیامبر در وصف درخت مقدس طوبی پرداخته است. سپس بر اساس نتایج بدست آمده از پژوهش نظری، اثر محیطی طراحی و به مرحله اجرا در آمده است. در طراحی این اثر سعی بر آن بوده تا ارزش ها و مفاهیم قرآن و سنت های گذشته ایرانیان دنبال، و بستری برای احیای هویت اسلامی_ ایرانی فراهم شود

در این پژوهش سعی گردید تا با بررسی فرم عودسوزهای دوران سلجوقی در رویکردی نوین احجامی محیطی متناسب با فضای دانشگاه هنر اسلامی طراحی گردید. وجه غالب در این احجام ساخت فرم فضای منفی در ایجاد کلیت اثر می باشد، که این موضوع در عودسوزهای عصر سلجوقی به خوبی می توان مشاهده کرد. فرضیه اصلی این تحقیق این مطلب است که دید زیبا هر فرم متشکل است از رابطه تناسبات طلایی در ارتفاع و طول در تکامل با تناسبات طلایی مقدار فضای مثبت و منفی همان اثر برای انتخاب اثر رویکردی ترکیبی طراحی شد که ابتدا تصاویر انتخاب شده توسط نرم افزار g art به لحاظ تناسبات طلایی فضای مثبت و منفی و طول و ارتفاع در تاثیرات مکملی، تجزیه و تحلیل و رتبه بندی شدند. سپس جهت تقویت فرضیه پژوهش پرسشنامه هایی بر اساس اصول حسی گشتالت و همچنین رتبه بندی های به دست آمده از تجزیه و تحلیل تناسبات طلایی تصاویر در میان اساتید و دانشجویان دانشگاه هنر اسلامی تبریز توزیع گردید، سپس نتایج به دست آمده با نرم افزار spss21 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت پس از مطابقت داده ها با رتبه-بندی حاصل از تجزیه تحلیل تناسبات طلایی مشخص شد که این نوع تجزیه تحلیل تا حد زیادی با درک زیبایی اثر توسط مخاطب ارتباط دارد، بنابر این با استفاده از این نتایج اثر نهایی برای الهام گیری انتخاب و بر اساس آن حجم محیطی طراحی شد.