شب پره مینوز برگ گوجه فرنگی با نام علمی (lep.: gelechiidae) (meyrick, 1917)tuta absoluta یکی از آفات نسبتاً جدید گوجه فرنگی در اروپا، بخش هایی از آسیا و ایران است. زیست شناسی این حشره در شرایط گلخانه بر روی رقم ریوگراند ایتالیایی در استان کردستان بررسی شد و نتایج زیر به دست آمد. تخم ها بعد از 11/0±5 روز تفریخ شدند. این آفت در مدت 20- 19 روز چهار سن لاروی را طی کرد. دوره شفیر گی نرها 12/0±5 روز و ماده ها 24/0±7 روز بود. طول یک نسل این آفت برای نر ها 14/0±61/35 روز و برای ماده ها 14/0±20/33 اندازه گیری شد. بررسی مقاومت سه رقم رایج گوجه فرنگی گلخانه ای شامل ریوگراند ایتالیایی، الیت و سوپرچیف نسبت به شب پره مینوز برگ گوجه فرنگی نشان داد بین ارقام از نظر شاخص های زیستی شب پره مینوز برگ گوجه فرنگی از جمله میزان تخم ریزی در روی هر رقم (05/0p < و 15/25f= )، وزن شفیره (05/0p < و 7/6f= )، تراکم کرک (05/0p < و 1/40f= ) و سطح خسارت (05/0p < و 15/21f= ) اختلاف معنی داری وجود دارد. نتایج حاصل از بررسی مقایسه آماری پارامترهای جمعیت پایدار مینوز برگ گوجه فرنگی بر روی سه رقم گوجه فرنگی نشان داد که توان تخم ریزی مینوز برگ گوجه فرنگی بر روی رقم ریوگراند ایتالیایی بیشتر است و آفت یک نسل خود را در زمان کوتاهتری نسبت به سایر ارقام مورد مطالعه طی می کند. بررسی پارامترهای جمعیت پایدار مینوز برگ گوجه فرنگی برروی سه رقم رایج گوجه فرنگی و سیب زمینی نشان داد که این آفت گوجه فرنگی را نسبت به سیب زمینی ترجیح داده است.

علف هرز پیچک صحرایی یکی از مهمترین علف های هرز مزارع و باغات جهان می باشد و تاکنون مطالعات بسیاری روی کنترل بیولوژیک این علف هرز صورت گرفته است که بیشترین درصد آن مربوط به حشرات می باشد. در مزارع شهرستان سنندج نیز سوسک برگ خواری مشاهده شد که هم حشرات کامل و هم لاروهای سنین مختلف آن از برگ های پیچک صحرایی تغذیه می کردند. بدین جهت برای شناسایی و بررسی بیشتر، این حشره به آزمایشگاه منتقل شد و طبق مطالعات تاکسونومیکی سوسک hypocassida subferruginea (col., chrysomelidae) تشخیص داده شد. تخم گذاری این حشره به صورت دسته ای (8/1±7/4 تخم در هر دسته) و اکثراً بر روی سطح پشتی برگ ها می باشد. سوسک h. subferruginea دارای 5 سن لاروی می باشد که در شرایط آزمایشگاه در 7/7 ± 3/88 روز یک نسل آن کامل می شود. علاوه بر این حشرات ماده در طول دوره 9/4 ± 4/70 روز فعالیت زنده خود قادر به تولید حدود 47/705 تخم می باشند. بررسی بیولوژی این گونه در شرایط مزرعه در شهرستان سنندج نشان داد که حشره مذکور قادر به ایجاد 5 نسل در طول سال می باشد و زمستان را به شکل حشره کامل در خاک سپری می کند. سوسک h. subferruginea از میان گیاهان گوجه فرنگی، سیب زمینی، نخود، گندم و پیچک صحرایی فقط از پیچک صحرایی تغذیه می کند و تمام طول دوره زندگی این حشره روی این علف هرز سپری می شود. در بررسی کارایی h. subferruginea در کنترل پیچک صحرایی مشخص شد که در اثر تغذیه این حشره رشد آن کاهش می یابد و در صورت افزایش تعداد حشره، رشد آن متوقف نیز خواهد شد. به این صورت که در اثر تغذیه سوسک مذکور وزن ساقه، ارتفاع ساقه، فاصله میان گره و وزن ریشه کاهش یافت. رشد سطحی ریشه نیز کاهش یافت اما در مقابل رشد طولی آن افزایش یافت.

چکیده گندم به عنوان مهمترین محصول زراعی در مناطق وسیعی کشت می گردد. این محصول دارای آفات بسیاری می باشد که مهمترین آنها سن گندم است. به منظور بررسی رابطه میزان تراکم سن گندم با دما و رطوبت(بارندگی) و هم چنین ارتفاع در اماکن زمستان گذران، به مدت دوازده سال (91-80) مناطق آلوده به سن گندم واقع در بخش مرکزی شهرستان روانسر شامل روستاهای قلاین، مهرگان و گرگیدر مورد بررسی قرار گرفتند. در فاز اول تحقیق پارامترهای سن گندم در ارتفاعات چهارگانه شامل ارتفاع های 1530و 1490- 1450- 1410 مورد ارزیابی قرار گرفت تا تاثیر ارتفاع بر هر کدام از این پارامترها مشخص گردد و نتیجه اینکه ارتفاع دوم (1450) متر به عنوان ارتفاع شاخص که بیشترین تراکم سن را به خود اختصاص داده است شناخته شد. در فاز دوم این تحقیق به منظور بررسی رابطه میزان تراکم سن گندم با دما و رطوبت (بارندگی)، به عنوان متغیرهای زیست محیطی غالب، میانگین تراکم سن مادر در مزارع کانون در 12 سال محاسبه و ارتباط دما و رطوبت به عنوان شرایط محیطی تاثیر گذار بر تراکم سن مورد ارزیابی قرار گرفت. در این تحقیق از کادر چوبی به ابعاد50 ×50 سانتی متر معادل 25/0 متر مربع به عنوان ابزار نمونه برداری از سن مادر استفاده گردید. بدین منظور در روستاهای مذکور 10 مزرعه انتخاب و در هر مزرعه 10 مرتبه به صورت کاملا تصادفی کادر اندازی (تعداد 40 عدد معادل 10 متر مربع) گردید. تمامی سنهای موجود در کادر پس از شمارش، تجزیه و تحلیل شدند. نتایج حاصل از تحلیل همبستگی بین مقادیر روزانه رطوبت(بارندگی) و تراکم سن گندم در مزرعه، یک همبستگی بالا (معکوس) ومعنی دار در سطح 95 درصد را نشان می دهد. ضریب تبیین ( (r2برای مقادیر روزانه رطوبت در زمان نمونه برداری و تراکم سن مادر، 3/62 درصد برآورد گردید. همچنین ضریب تبیین ((r2 برای مقادیر روزانه دما در زمان نمونه برداری و تراکم سن مادر، 5/70 درصد برآورد گردید. که نشان دهنده ارتباط مستقیم دما و تراکم سن گندم در سطح بالائی می باشد. واژه های کلیدی: سن گندم، تراکم، رطوبت، دما

خانواده solanaceae با دارا بودن سبزی هایی نظیر گوجه فرنگی(lycopersicon esculentum) ،از مهمترین خانواده های سبزی های زراعی محسـوب می شـوند.این محصول دارای آفات مهمی مانند شب پره مینوزگوجه فرنگی است، که خسارت بالایی به محصول وارد می کند. جهت به حداقل رساندن استفاده از سموم، دانشمندان به دنبال کشف روش های جدید برای کنترل این آفت می باشند. بر این اساس، محققان بر روی کنترل بیولوژیک تاکید کردند. یکی از استراتژی های این کنترل، استفاده از دشمنان طبیعی از جمله پارازیتوییدها می باشد. جنس trichogramma به عنوان یک پارازیتویید، دارای پتانسیل بالا جهت کنترل آفات می باشد.

اسانس های گیاهی با اثرات شناخته شده ای که روی آفات گذاشته اند، می توانند جایگزین مناسبی برای آفت کش های شیمیایی رایج باشند. در این تحقیق، اثرات سمیت تدخینی، تماسی و دورکنندگی اسانس صمغ، میوه و برگ بنهpistacia atlantica desf. subsp. kurdica (zohary) rech. f. روی حشرات کامل سوسک چهارنقطه ای حبوبات callosobruchus maculatus (fabricius, 1775) و شناسایی ترکیبات، اثرات سمیت تدخینی، تماسی و دورکنندگی اسانس میوه و برگ خنجوکpistacia khinjuk stocks روی حشرات کامل سوسک چهارنقطه ای حبوبات و شپشه قرمز آردtribolium castaneum (col.: tenebrionidae) در 24 و 48 ساعت مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح کامل تصادفی، در شرایط دمایی°c 25±1، رطوبت نسبی 5±60% و تاریکی انجام شد. 22 ترکیب فرار از اسانس میوه خنجوک که بتا-پینن (64/21%) و سابینن (20%) عمده ترین ترکیبات آن و در اسانس برگ خنجوک 18 ترکیب فرار که عمده ترین ترکیبات آن شامل اسپاتولنول (03/21 %)، بتا-پینن (19%) بود، شناسایی شد. در آزمایش های سمیت تدخینی، تماسی و دورکنندگی، با افزایش غلظت اسانس ها، به ترتیب میزان مرگ‎و‎میر و دورکنندگی آفات افزایش یافت. در آزمایش سمیت تدخینی اسانس اندام های بنه در 48 ساعت، به ترتیب اسانس صمغ (?l/l air 33/4lc50= ،h 19/16lt50= ) و میوه بنه (?l/l air 08/9 = lc50،h 87/18lt50= ) و در سمیت تماسی در 48 ساعت، اسانس صمغ (?l/l air 063/0(lc50= و برگ بنه (?l/l air 079/0(lc50= بیشترین سمیت را روی سوسک چهارنقطه ای حبوبات داشتند. در آزمایش سمیت تدخینی اسانس های خنجوک روی سوسک چهارنقطه ای حبوبات و شپشه قرمز آرد در 48 ساعت، گونه دوم مقاومت بیشتری در مقایسه با گونه اول نشان داد همچنین اسانس میوه خنجوک روی سوسک چهارنقطه ای حبوبات (?l/l air77/13lc50= ،h 17/19lt50= ) تاثیر بیشتری در مقایسه با برگ آن (?l/l air 17/19= lc50،h 15/20lt50= ) و در آزمایش سمیت تماسی در 48 ساعت، اثر اسانس برگ خنجوک روی سوسک چهارنقطه ای حبوبات (?l/cm2114/0(lc50= بیشتر از میوه آن (?l/cm2133/0(lc50= بود. در آزمایش دورکنندگی اسانس های بنه و خنجوک روی سوسک چهارنقطه ای حبوبات در 2 و 4 ساعت، بیشترین میزان دورکنندگی در بالاترین غلظت اسانس ها ?l/cm3) 0234/0) به ترتیب مربوط به اسانس های صمغ بنه (88%)، برگ بنه (77%) و برگ خنجوک (76%) در 2 ساعت بود. نتایج، بیانگر تاثیر بالای اسانس اندام های بنه و خنجوک روی حشرات کامل سوسک چهارنقطه ای حبوبات و شپشه آرد بوده و این اسانس ها دارای پتانسیل بالایی جهت کنترل آفات مذکور می باشند.

با توجه به طغیان آفات به جنگل¬های زاگرس و خسارت قابل توجهی که این آفات به خصوص آفت پروانه جوانه خوار بلوط، به دلیل تغذیه از برگ¬ها و جوانه¬ها، به جنگل¬های بلوط وارد می-آورد، شناسایی مناطق آفت¬زده و مبارزه با آن ضرورت می¬یابد. استفاده از تصاویر سنجش از دور در مطالعه خسارات آفت و مرگ و میر ناشی از شیوع بیماری، به طور گسترده¬ای مورد استفاده قرار گرفته است که البته توانایی این تصاویر در تشخیص خسارت، به درجه آسیب به شاخ و برگ نیز بستگی دارد. استفاده از تصاویر لندست برای تشخیص شیوع و خسارت حشرات در مناطق بسیاری مورد استفاده قرار گرفته است، در این راستا استفاده از شاخص¬های گیاهی مختلف به ویژه شاخص ndvi حاصل از نسبت گیری¬ طیفی باندهای سنجنده¬های این ماهواره، بسیار مورد توجه است. هدف از این تحقیق، بررسی امکان شناسایی مناطق آسیب دیده ناشی از پروانه جوانه خوار بلوط، با استفاده از تصاویر ماهواره لندست می¬باشد. برای این منظور تصاویر مربوط به قبل از توسعه آفت، سال¬ 2002 و سال¬های بعد از بروز آفت، 2007 و 2014 در جنگل¬های شهرستان مریوان، در دو منطقه قرق شده و قرق نشده، مورد استفاده قرار گرفت. تصحیحات اتمسفری لازم بر روی تصاویر انجام شد و شاخص ndvi مربوط به هر تصویر بدست آمد. با توجه به اینکه تصاویر استفاده شده مربوط به دو ماهواره لندست 8 و لندست 5 می¬باشند و به دلیل اختلاف در دامنه طیفی باندهای قرمز و مادون قرمز نزدیک سنجنده¬های این ماهواره¬ها، شاخص ndvi حاصل از این دو سنجنده متفاوت است، در گام نخست مدلی جهت هماهنگ¬سازی و مقایسه دو شاخص ارائه شد. نتایج نشان داد که مدل ارائه شده با ضریب همبستگی 928/0r2=، میانگین ریشه مربعات خطای 05/0 و مقدار اریبی 03/0، قابل استفاده می¬باشد. در گام نهایی، شاخص ndvi مربوط به سال¬های مختلف طبقه-بندی شد و مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج مقایسه حاکی از کاهش چشمگیر شاخص ndvi در سال¬های 2007 و 2014 می باشد. تجزیه و تحلیل آماری داده¬ها نشان داد که تفاوت ndvi بین سال¬های 2002 و 2007 و همچنین بین سال¬های 2007 و 2014 چه در منظقه قرق شده و چه در منظقه قرق نشده در سطح احتمال پنج درصد معنی¬دار است. با توجه به در نظر گرفتن تغییرات اندک بارندگی و دما، کاهش این شاخص را می¬توان به حضور و خسارت پروانه جوانه خوار بلوط نسبت داد.