هدف: پولگون یک ترکیب آروماتیک می باشد که در بسیاری از گیاهان یافت می شود. پولگون در زمینه های متعدد برای طعم دار کردن مواد غذایی، نوشیدنی ها و خمیر دندان ها مورد استفاده قرار می گیرد. این در حالی است که، تأثیر سوء این ماده بر روی بیان mrna آنزیم های آروماتیزی در بافت هایی مانند کبد و کلیه گزارش گردیده است. آروماتیزاسیون به منظور کنترل و تحریک فرآیند های اسپرماتوژنز و اسپرمیوژنز در بافت بیضه بسیار ضروری است. بنابراین در مطالعه حاضر سعی شده تأثیر پولگون بر روی پتانسیل آندوکرینی بیضه با ارزیابی سطوح mrna ، آنزیم سیتوکروم p450(cyp19) و بیان گیرنده های er? و تغییرات بافتی بیضه مورد ارزیابی قرار گیرد. مواد و روش کار 24 موش کوچک سفید آزمایشگاهی به شکل تصادفی انتخاب شدند و در چهار گروه کنترل- شم ( که ml3/0 نرمال سالین دریافت نموده بود) و گروه های آزمایشی تقسیم بندی شدند. گروه های آزمایشی شامل: گروه دز پایین mg/kg25، دز متوسطmg/kg50 و دز بالاmg/kg100بودند. متعاقب 35 روز، سطوح سرمی تستوسترون و استروژن ارزیابی شد. آسیب محتوی mrna سلول های زایگر و ضرایب تمایز لوله ای (tdi)، ضریب تجمعی (ri) و شاخص اسپرمیوژنز (spi) به ترتیب توسط میکروسکوپ های فلورسنت و نوری مورد ارزیابی قرار گرفت. فعالیت استروئیدوژنز سلول های لیدیگ با ارزیابی میزان ذخایر استروئیدی سلولی توسط میکروسکوپ فلورسنت بررسی شد. میزان mrna cyp19aromatase، گیرنده های er? توسط روش rt-pcr (نیمه کمیpcr) مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. مضافاً اینکه شمارش اسپرمی، تحرک اسپرمی، فشردگی dna و آسیب dna نیز بررسی شد. نتایج پولگون سطوح سرمی تستوسترون و استروژن را در سطح معنی داری کاهش داد. مشاهدات بافت شناسی نشان دادند که درصد لوله های با tdi، ri، spi مثبت در گروه های آزمایشی کاهش معنی داری داشته است. آنالیزهای فلورسنت نیز نشان دادند که پولگون آسیب بسیار شدیدی به محتوی mrna سلول های زایگر وارد کرده بود. این آسیب ها به شکل وابسته به دز افزایش یافتند. مشاهدات نشان داد که پولگون بیان mrna cyp19را کاهش داده بود. بدین صورت که موش های گروه دز بالا کمترین میزانmrna cyp19را نشان داده بود. بیان ایمنوهیستوشیمیایی rt-pcr گیرنده های er? در دزهای پایین و متوسط افزایش و در دزهای بالا کاهش معنی داری را نشان داد. مضافاً اینکه موش های گروه های درمان شده با پولگون کاهش معنی داری را در تعداد سلول های لیدیگ (در یک میلی متر مربع ) و ذخایر استروئیدی این سلول ها نشان دادند. به طوریکه موش های گروه های درمان با دز بالای پولگون کمترین درصد سلول های لیدیگ با ذخایر استروئیدی را نشان دادند. کاهش قابل ملاحظه ای در تعداد اسپرم ها دیده می شد و عدم تحرک اسپرمی، عدم بلوغ هسته و آسیب dna در گروه های آزمایشی به شکل وابسته به دز افزایش معنی داری را نشان می داد. نتیجه گیری مشاهدات نشان دادند که، پولگون با کاهش میزان بیان mrnaی cyp19و گیرنده های er? سیستم آندوکرینی بیضه را تحت تأثیر قرار می دهد. کاهش پتانسیل آندوکرینی بافت بیضه به نوبه ی خود روند طبیعی اسپرماتوژنز و اسپرمیوژنز را دچار اختلال می نماید. مضافاً اینکه افزایش آسیب های وارده به سلول های لیدیگ و اپی تلیوم زایگر باعث بروز استرس اکسیدی می شود که آسیب های ناشی از پولگون را تشدید می نماید.