رز یکی از مهم ترین گل های شاخه بریده است. رز به روش های مختلف تکثیر می گردد، ارزان ترین و راحت ترین روش تکثیر این گیاه قلمه است. به منظور بررسی ریشه زایی قلمه های رز رقم ماروسیا و بلک پرل با استفاده از اکسین، ترکیبات نانو و بستر کشت، پژوهشی در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با استفاده از چهار غلظت اکسین (0، 1000، 2000 و 3000 میلی گرم بر لیتر)، پنج مقدار نانو لوله کربنی چند جداره کربوکسیله (0، 100، 200، 300، 400 میلی گرم برلیتر) و دو بستر ماسه رود خانه ای و مخلوط کوکوپیت + پرلیت انجام و صفاتی از قبیل درصد ریشه زایی، تعداد ریشه اولیه و ثانویه، بلندترین و کوتاه ترین طول ریشه، تعداد بلندترین و کوتاه ترین ریشه، بیشترین قطر ریشه، وزن تر و خشک ریشه و وزن خشک شاخساره مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج این تحقیق در رقم ماروسیا نشان داد که تیمار 2000 میلی گرم بر لیتر اکسین بیشترین درصد ریشه زایی (19/75درصد) را داشت. با توجه به فرمول رگرسیون درجه دوم، بالاترین تعداد ریشه اولیه (9/4) در غلظت 190 میلی گرم بر لیتر نانو لوله کربنی بدست آمد. بستر کوکوپیت و پرلیت به تنهایی و تیمار 3000 میلی گرم بر لیتر اکسین در بستر ماسه رودخانه ای بیشترین تعداد ریشه و استفاده از بستر ماسه رود خانه ای به تنهایی کمترین میزان تعداد ریشه را به همراه داشت. با توجه به فرمول رگرسیون درجه دوم، غلظت 160 میلی گرم بر لیتر نانو لوله کربنی چند جداره کربوکسیله بیشترین حداکثر طول ریشه (11/21 سانتی متر) را به خود اختصاص داد. بیشترین قطر ریشه مربوط به تیمار عدم کاربرد یا کاربرد غلظت 1000 میلی گرم بر لیتر اکسین در بستر ماسه رود خانه ای بود و کمترین قطر ریشه را بستر کوکوپیت و پرلیت در ترکیب با غلظت 1000 میلی گرم بر لیتر اکسین به همراه داشت. بیشترین وزن خشک ریشه در تیمار 3000 میلی گرم بر لیتر اکسین در ترکیب با 200 میلی گرم بر لیتر نانو لوله کربنی چند جداره کربوکسیله در بستر کوکوپیت+ پرلیت بدست آمد. در اکثر تیمارها، کمترین وزن خشک ریشه در بستر ماسه رود خانه ای در شرایط استفاده یا عدم استفاده از iba و نانو لوله کربنی مشاهده گردید. برای رقم بلک پرل نتایج نشان داد که اثر هیچ کدام از تیمارها روی درصد ریشه زایی معنی دار نشده است. بیشترین تعداد ریشه اولیه در تیمار 3000 میلی گرم بر لیتر iba همراه با غلظت 100 میلی گرم برلیتر نانو لوله کربنی در بستر کوکوپیت و پرلیت مشاهده شد و کمترین آن مربوط به تیمار 400 میلی گرم بر لیتر نانو لوله کربنی چند جداره کربوکسیله بدون اکسین در بستر ماسه رود خانه ای بود. کمترین طول ریشه در بستر ماسه رود خانه ای و بدون کاربرد اکسین و نانو لوله کربنی چند جداره کربوکسیله ایجاد شد و در سایر تیمارها میانگین حداکثر طول ریشه اختلاف معنی داری با هم نداشتند. بیشترین و کمترین قطر ریشه در بستر ماسه رود خانه ای و به ترتیب برای تیمار 1000 میلی گرم بر لیتر iba با غلظت 100 میلی گرم بر لیتر نانو لوله کربنی و برای تیمار3000 میلی گرم بر لیتر iba بدون نانو لوله کربنی مشاهده گردید. بیشترین وزن خشک ریشه در غلظت 3000 میلی گرم بر لیتر iba بدون نانو لوله کربنی چند جداره کربوکسیله و در بستر ماسه رود خانه ای مشاهده گردید. ارقام ماروسیا و بلک پرل از نظر سه صفت حداکثر طول ریشه، قطر ریشه و وزن خشک شاخساره اختلاف معنی دار نشان دادند به طوری که بیشترین مقدار این صفات در رقم ماروسیا مشاهده گردید. بر اساس تجزیه خوشه ای با توجه به پنج صفت تعداد، طول، قطر، وزن تر و خشک ریشه در رقم ماروسیا کاربرد همزمان 3000 میلی گرم بر لیتر اکسین با غلظت 100 میلی گرم برلیتر نانو لوله کربنی چند جداره کربوکسیله در بسترکوکوپیت و پرلیت، همچنین در رقم بلک پرل کاربرد همزمان 3000 میلی گرم بر لیتر iba با غلظت 0، 100، 200 و 300 میلی گرم بر لیتر نانو لوله کربنی چند جداره کربوکسیله در بستر ماسه رود خانه ای توصیه می شود.