خانواده نهاد مقدسی است و تمام ادیان در تمام ادوار به آن اهمیت داده اند. در دین مبین اسلام نیز شارع مقدس با تأکید ویژه ای که بر تشکیل خانواده و حفظ آن دارد، به منظور رضایت زوجین از زندگی مشترک حقوقی را در روابط زناشویی برای زن و شوهر در نظر گرفته است. یکی از مباحثی که در دعاوی خانوادگی و به طور کلی در زندگی مشترک مطرح است مسائل مربوط به نشوز است، که در اصطلاح شرع به تخلف زن یا مرد از تکالیف متقابلی است که در راستای تحکیم نظم در خانواده بر هر یک از آنان واجب شده است اطلاق می گردد.طبق نصوص شرعی شاخص ترین تکالیف زن و شوهر در خانواده سرپرستی مرد، تأمین غذا، لباس و سایر هزینه های آن و پذیرش مدیریت مرد از سوی زن و پیروی از دستورات اوست. با توجه به معنای نشوز، فقها عبوسی زن در برابر مرد و تأخیر در اجرای دستورات وی از جمله نشانه های نشوز زن و سرپیچی از استمتاع جنسی همسر و خروج از منزل بدون اجازه او را از مصداق های نشوز زن برشمرده اند. نشوز زن معضلی در نظام خانواده است که خداوند هنگام بروز نشانه های آن با راهکار موعظه زن از سوی مرد از وقوع آن پیش گیری می نماید. در صورت بی اثر بودن موعظه، از طریق ترک بستر و در نهایت تنبیه بدنی غیر مبرّح زن، مرد را در رویارویی درست با نشوز زن راهنمایی می کند تا حتی الامکان از تداوم نزاع در خانواده جلوگیری شود. از پیامدهای حقوقی نشوز، سقوط نفقه و حق قسم، طلاق و انتخاب همسر دوم برای مرد فرض شده است. نشوز اختصاص به زن ندارد، گاهی از مرد نیز سر می زند. نشوز مرد ناسازگاری با زن و سرپیچی در ادای حقوق اوست که اسلام مراجع ذی صلاح قانونی نظیر قاضی را مسوول رویارویی با آن می-داند تا از طریق گفتگوی منطقی و پندآمیز، تنبیه هایی مانند فاصله انداختن بین زن و شوهر و احیاناً تعزیر مرد، وی را اصلاح کند. اگر مرد از زن خود منزجر گردد و به قصد طلاق بر وی نشوز کند، و زن از مطلقه شدن خود ترس داشته باشد در این حالت اسلام توصیه می کند با گذشت از برخی حقوق خود با هم مصالحه نمایند، چون صلح برای آنان از طلاق و نزاع بهتر است.در شرع اسلام با توجه به تفاوت های زن و مرد، حقوق و وظایف عادلانه ای برای هر یک در نظر گرفته شده و تنها تفاوت ها منشأ اختلاف در بعضی از حقوق و تکالیف گردیده است.