چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

بطورکلی در ادب فارسی تالیف یا ترجمه های مستقل درمورد آثار و احوال شاعران و ادیبان اندلسی بسیار اندک است و کمتر به مطالعه آثار و احوال بزرگان این سرزمین ، آداب و رسوم رایج در آن توجه شده است. از آنجا که بررسی احوال بزرگان و برجستگان هر ملتی در ادوار مختلف می تواند بسیاری از آداب و رسوم و جریانات موجود در آن دوره را با خود منعکس کند ، لذا با توجه به چنین نیازی در ادب فارسی که در باره ادب اندلس احساس می شد ، این رساله تدوین گردید.برای دستیابی به چنین منظوری کتاب(ابن شهید اندلسی حیاته و آثاره ) اثر محمد سعید محمد ترجمه گردید.

در بخش اول این پایان نامه به بررسی اوضاع سیاسی، از جمله چگونگی پیدایش سلسه پادشاهی سامانی، مدت زمامداری امیران آن ، عوامل سقوط و محدوده قلمرو آنان پرداخته شده است. در فصل دوم که در باره اوضاع اجتماعی آن دیار است ، وضعیت طبقات جامعه، بردگان و غلامان و آداب و رسوم این محیط را مورد بحث قرار داده است. در فصل اوضاع فرهنگی از عوامل گسترش علوم و انواع شاخه های آن و نیز از زبان رسمی و ادبی سخن گفته شده است.بخش دوم این رساله به نثر اختصاص داده شده است . در فصل اول، وضعیت کلی نثر فنی و حمایت امیران و وزیران از توسعه و رواج آن ، در فصل دوم این بخش ویژگیهای نثر مثل سجع، تضمین، کاربرد موضوعات شعری، عدم تقید به آغاز کتابت ، استفاده از روش فکاهی مطرح شده است. در فصل آخر از انواع نثر ادبی و نویسندگان آنها به تفصیل سخن رفته است.در بخش سوم که به شعر اختصاص یافته ، ابتدا وضعیت کلی شعر و حمایت و ترغیب دولتمردان سامانی از آن و سپس در فصل دوم مضامین تقلیدی چون مدح، غزل، رثا، هجا، خمر و فخر بررسی شده است. در فصل سوم جلوه های تجدید و نوآوری چون رواج شعر غلامبارگی ، هجای مستهجن ، وصف ، امثال و حکم، که در دوره های ادبی قبل نبوده و یا کمرنگ بوده آورده شده است . در فصل پایانی ابتدا زندگی چند تن از شاعران بزرگ این دوره شرح داده شده است و سپس بطور فهرست وار اسامی شاعران این دوره را که فقط در یتیمه الدهر آمده ذکر شده است.

پایان نامه حاضر که به بررسی دیوان ابن معتز مربوط است از دو بخش تشکیل شده است که بخش اول شامل دو فصل است. در فصل اول از این بخش به بررسی اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در دوره خلافت عباسی به طور عام و عصر عباسی دوم که دوره زندگی ابن معتز بوده ، به طور خاص پرداخته است. در فصل دوم نیز به بررسی زندگی شخصی ابن معتز پرداخته شده است.در بخش دوم به بررسی شعر ابن معتز پرداخته که این بخش نیز از سه فصل تشکیل شده است. در فصل اول این بخش ، موضوعات شعر وی مثل: خمریات، طردیات، غزل و ... را مورد بررسی قرار داده است.در فصل دوم این بخش نیز به بررسی فنی شعر وی پرداخته و مسائلی مثل: زبان شعری وی، رنگ و عنصر خیال و تشبیه در شعرش را مطرح نموده است. در فصل سوم این بخش نیز که قسمت پایانی این پایان نامه است به موضوع ارتباط ادبی ابن معتز با دیگر شعرا پرداخته است.

ادبیات تطبیقی آنطور که از اسمش بر می آید نحوه مقایسه و تطبیق ادبیات و زبانها را ارائه داده و پیوند ادبی را با دیگر ادب روشن می کند و شیوه تاثیر و تاثر ادبیات و زبانهای مختلف را بیان می دارد ، اهمیت و نقش ادبیات تطبیقی بر همگان روشن است. دکتر طه ندا در این زمینه کتابی تدوین کرده است که بیشتر متوجه ادبیات تطبیقی اسلامی در میان ادبیات فارسی، عربی و ترکی است و موضوعات آن در این زمینه با هم رابطه تنگاتنگ دارند. این کتاب اهمیت ادبیات تطبیقی را در دو زمینه قومی و جهانی بیان می کند و فواید آن را روشن می نماید که این فواید عبارتند از: تقارب میان ملتها، شناخت آداب و رسوم، طرق تفکر، آمال و آرزوهای ملی و قومی و تبادل منافع و مصالح.همچنین برای بحث ادبیات تطبیقی اسباب و ادواتی معرفی می کنند که عبارتند از : پژوهشهای تاریخی و شناخت زبانهای مختلف که برای این منظور یک امر ضروری است. این رساله ترجمه و توضیح این کتاب مهم در ادبیات تطبیقی اسلامی به زبان فارسی است.

این رساله به بررسی زهد در عصر عباسی اول و انعکاس آن در شعر ابوالعتاهیه می پردازد و شامل یک مقدمه و سه بحث اصلی است. بحث اول ، در باره زهد و ریشه های آن و منابع ومصادر آن می باشد و همچنین این بخش شامل زهد اسلامی و ارتباط آن با تصوف و عرفان و ارتباط زهد اسلامی با ادیان دیگر است، سپس به ذکر زاهدان اولیه می پردازد و بعد از آن زهد را در قرن دوم و سپس ظهور شعر زهدی در عصر عباسی اول را بررسی می کند.بحث دوم ، این بخش خلاصه ای است از زندگی و آثار و سبک و موضوعات شعری ابوالعتاهیه بعنوان بارزترین شاعر زهد در عصر عباسی اول. بحث سوم، که بخش پایانی است شامل موضوعات مختلف زهدی است که ابوالعتاهیه در اشعار خود به آنها اشاره نموده است این موضوعات عبارتند از :دنیا و صفات آن، دعوت به قناعت ، تقوی، عبادت و مناجات ، جهاد با نفس ، امر به معروف و نهی از منکر، توبه ، عبرت از گذشتگان ، توکل و قیامت و در نهایت الهام شاعر از آیات و روایات . در پایان هم خلاصه مطالب به زبان عربی آمده است.