نام پژوهشگر: محیا نوایی
محیا نوایی جواد خاتمی
در دو سده اخیر ما شاهد حضور جدی علما و مجتهدین در رویداد های سیاسی ایران بوده ایم هم زمان با تشکیل حکومت شیعه ی قاجاریه، امنیت سیاسی و اجتماعی به ایران بازگشت. علمای اصولی ساکن عتبات در عراق به منظور پایان بخشیدن سلطه ی علمای اخباری و جلب حمایت حکومت قاجاریه به ایران بازگشتند. ضعف قاجارها در مقابله با تهاجم روسیه در جنگ های ایران و روسیه توانمندی علما در بسیج و تشویق مردم به شرکت در جنگ،دلبستگی علما به کسب قدرت سیاسی،دخالت علما در جنگ و همکاری آنان با قوای حکومت را فراهم کرد که این مشارکت و اعمال نفوذ در اواسط حاکمیت قاجارها و انقلاب مشروطیت در سال 1324ه.ق به اوج خود رسید.علما با دادن فتوای جهاد علیه استعمارگران فعالیت سیاسی خود را آغاز کردند و اولین حرکت جدی روحانیت در این دوران خود را در واقعه ی تحریم تنباکو نشان داد که طی آن مردم تحت رهبری روحانیت علیه نفوذ بیگانگان قیام کردند.و شاهد هستیم که با صدور بسیاری از فتاوی از طرف علما جهت گیری های درستی در جامعه ی شیعی ایران رخ داد و این فتاوی تاریخی به جهت اهمیت آنها در زمان و مکان خویش جامعه اسلامی را مورد تاثیر فراوان قرار داد .این رساله با هدف بررسی احکام و فتاوی مهم و جریان ساز از منظر تاریخ تشیع در عصر قاجار به سیاست های مذهبی پادشاهان قاجار و فعالیت های سیاسی علما در این دوران می پردازد.