نام پژوهشگر: امید مسعودیفر
امید مسعودیفر حسن صادقی سمرجانی
قرن هفتم هجری از قرون بسیار مهم در تاریخ ایران اسلامی و جهان است. دامنه حوادثی که در این قرن رخ داد تا به امروز ادامه دارد. در ابتدای قرن شاهد قدرت نمایی 5 نهاد قدرت و کشمکش آشکار و پنهان آنان با نیروهای داخلی و خارجی هستیم : خلافت عباسی به رهبری الناصر لدین الله ، خوارزمیان به سلطانی محمد خوارزمشاه، سلاجقه روم ،اتابکان ملوک الطوایف و اسماعیلیان . هر پنج جریان در مرحله اوج قدرت بسر می برند که ناگهان یورش اقوام مغول از شرق صحنه تاریخ را از بیخ و بن دگرگون می کند و اثرات بسیار عمیقی در ایران و جهان می گذارد که همچنان پا برجاست . سقوط خلافت عباسی، پایان دوران سلاطین سلجوقی و خوارزمی که به عنوان نهاد رسمی سلطنت به نام خلیفه عباسی حکم می راندند، قبول ایلی از سوی اتابکان و سقوط حکومت نیمه سری اسماعیلیه و قلاع آنان تنها در عرض 30 سال پس از اولین یورش مغول رخ می دهد. هلاکو پس از تکمیل فتوحات در ایران ، عراق عرب و شام حکومت ایلخانان را مستقل از قراقروم ( حاکمیت مرکزی مغولان) را بنا می دهد. اندیشمندان و وزراء ایرانی وارد کارهای حکومتی شده و مجددا نظام دولت اسلامی و ایرانی را پایه گذاری مینمایند. با اسلام آوردن غازان و علاقه او به تشیع و دیگر احیاء نظام اسلامی مبتنی بر وزارت ایرانیان آغاز می شود و ایلخانان که در تقابل با ممالیک مصر بودند به شیعیان آزادی عمل می دهند . این سیر وقایع با گرویدن رسمی الجایتو به مذهب تشیع کامل شده و بنای استقلال ایران از نهاد خلافت پس از ساسانیان تکمیل می شود. در این میان نقش وزارای ایرانی از جمله خواجه نصیر الدین طوسی، خواجه رشید الدین فضل الله و نیز علمایی چون علامه حلی در شکل گیری این دوران برجسته است. این تحقیق به بررسی وقایع نیمه اول این قرن می پردازد.