نام پژوهشگر: مینا جدی
مینا جدی غلامرضا زرینی
شیر و محصولات لبنی، مهم ترین محصول غذایی با منشاء حیوانی هستند و اغلب به عنوان یک محیط کامل توصیف می¬شوند، به این دلیل که شامل پروتئین، قند، چربی و مواد معدنی هستند. شیر که یک جزء اصلی در رژیم غذایی انسان محسوب می¬شود، به عنوان یک محیط خوب برای رشد بسیاری از میکروارگانیسم¬ها مخصوصا باکتری¬های پاتوژن عمل می¬کند. شیر خام سالم در صورتی¬که در شرایط بهداشتی دوشیده شود به طور نسبی میکروارگانیسم¬های کمی دارد. اما در مراحل بعدی به سبب فعالیت انسان و محیط آلوده می¬شود. .شیر خام معمولا توسط انواع زیادی از پاتوژن¬های مشترک انسان و دام از قبیلcampilobacter jejuni، enterohaemorragic escherichia coli، salmonella typhimurium، listeria monocytogenes، staphylococcus aureusوyersinia enterocolitica کلونیزه می¬شود.فساد مواد غذایی یک مشکل اقتصادی عظیم در سرتاسر جهان است.staphylococcus aureusیکی از پاتوژن¬هایی است که اغلب در شیر یافت می-شود و عامل مهم ورم پستان در محصولات گاو شیرده می¬باشد. فاژها ویروس¬هایی هستند که باکتری¬ها را لیز می¬کنند، بنابراین استفاده از باکتریوفاژ روشی برای مبارزه علیه آلودگی میکروبی شیر است.در این مطالعه تاثیر فاژ روی باکتری¬های escherichia coli و staphylococcus aureus به منظور بیوکنترل آلودگی شیر مورد مطالعه قرار گرفت. نمونه¬های آب و فاضلاب از مناطق مختلف جمع آوری شدند. سپس باکتریوفاژ از این نمونه¬های محیطی با روش آگار دولایه جداسازی شد. بعد از تعیین تیترفاژ، باکتریوفاژ در غلظت¬های مختلف به شیری که شامل 104 وml/cfu106 باکتری بود، اضافه شد. این نمونه¬ها در دمای 4 و 25 درجه سانتیگراد نگهداری و برای شمارش پلاک و شمارش باکتری در فواصل زمانی مختلف پلیت گذاری شدند. پلیت¬ها برای 24 ساعت در 37 درجه سانتیگراد گرماگذاری شدند. نتایج تحقیق نشان داد که فاژهای جدا شده توانایی حذف باکتری در شیر در دمای یخچال را ندارند، طوری که هیچ تفاوت معنی داری در شمارش باکتری و پلاک حتی در غلظت¬های بیشتر فاژ مشاهده نشد. تعداد فاژها در طول 72 ساعت در شیر ثابت ماند و توانایی تکثیر را نداشت. در دمای 25 درجه سانتیگراد در غلظت¬های بالا، کاهش قابل توجهی در تعداد باکتری مشاهده شد، اما در غلظت¬های پایین کاهش به آرامی صورت گرفت. بر اساس این نتایج، می¬توان پیشنهاد کرد تا از فاژها به عنوان عامل بیوکنترل و مهارکننده رشد باکتری در شیر در مرحله انتقال به کارخانه استفاده شود. پتانسیل باکتریسیدالی باکتریوفاژ می¬تواند از آلودگی محصولات در صنایع لبنی جلوگیری کنند.