نام پژوهشگر: سیما حشمت
سیما حشمت سمیه امیدواری
با نظر به اینکه هر جامعه برای نشاط معنوی، نیاز به عوامل فرهنگی و هنری دارد و با توجه به غنای فرهنگ ایران از نظر تنوع آئینها و جشنهای باشکوه که قدمت آنها به تاریخ و تمدن ایران زمین برمی گردد، طراحی مکانی با مفهوم مرکز گرایی برای گردهمایی ایرانیان پاسخ مناسبی برای این مهم به نظر می رسد. مفاهیم مرکز به خصوص در معماری ایرانی، معانی ژرف و واجد مفاهیم فرا مادی و عرفانی هستند؛ که انسان را از ماده فراتر می برند و به هویت معنوی نزدیک می سازند. مفاهیمی که ریشه در باور های قدسی مردمان هر سرزمین دارند و حضور رمزگونه آنها شاهدی است بر نگاه لطیف و ظریف هنرمند معمار، که همانند خالق هستی بر اثر مخلوق خود روح می دمد. فلسفه وجودی جشنهای ایرانی، گردهمایی مردم به منظور حفظ وحدت ملی، و بهره بردن از هنر نمایش در این جشنها، برای حفظ باورها و فرهنگ ایرانی بوده است. نقش عناصر مقدس مرکزگرا در مکان برگزاری آنها خود حکایت از مرکزگرایی این آئینها دارد تاآنجا که ظرف مکان برای برپایی جشنها و آئینها را نیز مرکزگرا می سازد. مرکز گرایی از اصول ذاتی بشر از گذشته تا حال بوده است. برای همین ادیان و آئینها نیز همواره از این اصل پیروی می کردند چرا که در ذات هستی، همه انسانها یگانه اند و برای همین، باور های آنها نیز مشابه و گاهی حتی یکسان می شود.این رساله بر آن است؛ تا مفاهیم مرکز در معماری ایرانی را معرفی و نقش آن در برگزاری جشنهای آئینی ایرانیان را بیان کند. با نظر به اینکه وحدانیت در هر مرتبه ای، ما را به منشأ و مرکز عالم متصل می کند؛ ظرف مکانی در خوربرگزاری این آئینها لازم است؛ چرا که از این مرتبه، هر اثر معماری فقط بنایی برای زیست، نیست بلکه جایگاهی است برای وصل شدن به مرکز حقیقت الهی.