کتاب اشعیای نبی جزء بخش نوییم از سه بخش کتاب مقدس عبری است که از 11 باب تشکیل شده است. محققان با استناد به ،)1- دلایلی از قبیل سبک، شرایط تاریخی و تعالیم متفاوت، این کتاب را به سه قسمت اشعیای اول یا اورشلیمی)بابهای 49 51 ( تقسیم کردهاند. البته محققان برخی از قسمتهای - 43 ( و اشعیای سوم )بابهای 11 - اشعیای دوم یا تبعیدی )بابهای 55 24 را به پیامبری موسوم به اشعیای چهارم نسبت دادهاند. پژوهش حاضر به روش - اشعیای اول را به افراد دیگری و بابهای 27 توصیفی-مقایسهای و با استناد به منابع کتابخانهای به بررسی سه بخش مذکور پرداخته است. اشعیای اول در قرن هشتم پیش از عصر متداول در اورشلیم و در زمان آشوریان، اشعیای دوم در قرن ششم پیش از عصر متداول در بابل و اشعیای سوم در قرن پنجم پیش از عصر متداول و در اورشلیم زندگی میکردهاند. این سه پیامبر در مواردی مثل خداشناسی، ماشیح، تقدس شهر اورشلیم و نجات نهایی قوم اسرائیل دیدگاههای مشترکی داشتند. اشعیای اول و سوم بر این باور بودند که خداوند یهودیان را به خاطر گناهانشان مجازات میکند، ولی عاقبت آنها را نجات میدهد؛ اما اشعیای دوم فقط از تسلی و نجات سخن میگفته است. اشعیای اول مفهوم خدای بینماد را مطرح کرده و یهوه را خدای همهی ملل و اقوام میداند؛ اما اشعیای دوم یکتاپرستی حقیقی را مطرح کرده و یهوه را خدای یگانه و بیهمتایی در دنیا معرفی کرده است. اشعیای سوم علت نجات معوّقه از طرف یهوه را برای یهودیان شرح داده است. ماشیح اشعیای اول پادشاهی از خاندان داوود پادشاه است؛ اما ماشیح اشعیای دوم یک فرد غیریهودی، کوروش ایرانی، است و ماشیح اشعیای سوم خود خداست. اگرچه اورشلیم و معبد در نظر هر سه پیامبر احترام و ارزش زیادی دارد اما نگرش این سه پیامبر نسبت به آن متفاوت است. اشعیای اول، اورشلیم را مکانی میدانست که همهی اقوام تحت حکومت صلح و عدالت در آنجا جمع میشدند و مکان حقیقی خداوند اورشلیم و معبد آن بود. دیدگاه اشعیای دوم و سوم بعد از اسارت و تحت تأثیر اقوام دیگر تغییر کرد. آنها اگرچه اورشلیم و معبد را مقدس میدانستند اما یهوه را منحصر به آنجا نمیدانستند. به نظر آنها، اقوام دیگر در هر مکانی میتوانستند یهوه را عبادت کنند. این تفکر که به شمولگرایی معروف است ویژگی اصلی یهودیت بعد از اسارت است