نام پژوهشگر: الناز مهاجری

پهنه بندی فرسایش پذیری حوضه آبریز قلعه چای با استفاده از مدل تجربی epm
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - دانشکده جغرافیا 1392
  الناز مهاجری   محمد رضا نیکجو

حوضه قلعه چای با مساحت بالغ بر 5/493 کیلومتر مربع در استان آذربایجان شرقی و شمال غربی شهرستان عجب شیر قرار گرفته و یکی از شبکه های زهکشی ارتفاعات سهند می باشد که به دریاچه ارومیه می ریزد. شاخه اصلی رودخانه قلعه چای به طول تقریبی60 کیلومتر از ارتفاعات 3360 متری سهند سرچشمه گرفته و به رقوم 1043 متر در دشت عجب شیر ختم می شود. از نظر موقعیت جغرافیایی بین ?00,?52,°45 تا ?30,? 20,°46 طول شرقی ?20 ,?25,°37 تا ?30,? 42,°37 عرض شمالی واقع شده است . با توجه به وضعیت توپوگرافی و شبکه آبراهه های موجود در منطقه، حوضه مورد مطالعه به 5 زیر حوضه مستقل به نام های a2, a1، a3،a4 و5a تقسیم بندی شده است. این مطالعه با استفاده از روش epm و با در نظر گرفتن پارامترهای شیب متوسط حوضه، شدت فرسایش خاک، ضریب حساسیت سنگ و خاک به فرسایش، ضریب استفاده از زمین و ضریب فرسایش حوضه آبریز در محیطgis انجام گردید و نتیجه بدست آمده نشان می دهد به دلیل ویژگی های توپوگرافیکی به ویژه شیب زمین و سنگ شناسی، حوضه مورد مطالعه دارای قابلیت و استعداد لازم برای فرسایش خاک بوده، و فعالیت عوامل انسانی نیز در تشدید آن نقش موثری داشته است. به طوری که فرسایش در این منطقه خیلی بیشتر از استاندارد موجود (12 تن در کیلومتر مربع در سال) بوده و 78 درصد از حوضه مورد مطالعه به میزان 20 تن بر حسب متر مکعب در کیلو متر مربع در سال قرار دارد و 14 درصد نیز بین 20 تا 40 تن بر حسب متر مکعب در کیلومتر مربع در سال قرار داشته و به عبارت دیگر 92درصد از سطح حوضه قلعه چای بین40_20 تن در سال فرسایش دارد و 8 درصد نیز بیشتر از موارد فوق الذکر می باشد.