نام پژوهشگر: اسحاق قدم پور
اسحاق قدم پور فرود شریفی
فرسایش خاک یک فرایند پیچیده و اثرات اجتماعی و زیستمحیطی آن تهدید فزایندهای برای زندگی بشر است. این پدیده با کاهش حاصلخیزی خاک باعث تخریب زیستبومهای طبیعی از جمله مراتع، جنگلها و کشاورزی میشود. تلفات خاک در جهان یکی از عوامل اصلی از دست دادن قدرت باروری خاک، رسوب در کانالهای آبیاری و رودخانهها، کاهش ظرفیت ذخیرهسازی سدها، افزایش سیلها و آلودگی محیط زیست میباشد. یک پاسخ سریع به مشکلات تخریب زمین معرفی موانع از دست دادن خاک، یا فیزیکی (تراس) و یا بیولوژیکی (کشت و زرع) است. در این مطالعه، اثرات تراکم ریشه وتیور در کنترل فرسایش خاک و تثبیت انواع مختلف خاک بررسی شده است. برای این منظور، مقاومت برشی خاک با و بدون ریشه وتیور اندازهگیری شد. بر اساس تئوری برش مستقیم، عوامل چسبندگی و زاویه اصطکاک داخلی خاک دارای ریشه محاسبه گردید. این آزمایشها در پنج منطقه از جمله تهران، خوزستان (رامهرمز، زهره و هفتتپه) و استان گیلان انجام شد و در طی آن 57 نوع مختلف از نمونه ها، به ترتیب 12 و 45 آزمون برش درجا و برش مستقیم مورد آزمایش قرارگرفتند. سپس اثرات وجود ریشه در مقاومت برشی خاک، نسبت سطح مقطع ریشه و قطر ریشه مورد بررسی قرارگرفت. نتایج نشان داد که با افزایش تراکم ریشه چسبندگی خاک و مقاومت برشی خاک زیاد میشود. همچنین با افزایش عامل تراکم ریشه زاویه اصطکاک داخلی خاک کاهش نامحسوس مییابد. از طرفی، حداکثر افزایش مقاومت برشی در سربار 20، 40 و 60 کیلوپاسکال به ترتیب: 26/68%، 42/64% و 80/35% بهدست آمد. هنگامی که ریشهها چگالی کافی دارند (وتیور 1-2 ساله)، میتواند مقاومت برشی خاک را حداکثر به مقدار 26/68% (با مقدار متوسط 94/30% در خاکهای مختلف) افزایش دهد.