محله در شهرهای سنتی ایران ازتجمع، پیوستگی، روابط محکم همسایگی دریک فضای جغرافیائی خاص، بوجود می آمد، با جمع شدن تمامی امکانات و خدمات مورد نیاز اهالی در محلات، این عناصر شهری بصورت نیمه مستقل عمل می-کردند، از اجتماع آنها، شهرها شکل می گرفتند. در نتیجه محله را می توان دارای ماهیت توأمان اجتماعی و کالبدی دانست. با توجه به این ماهیت می توان انتظار داشت، که علارغم ویژگی های ثابت در اصول، در هر منقطه محلات ویژگی¬های خاصی پیدا میکرد، نظیر تنوع در ابعاد، جمعیت و عناصر موجود در محله و... ، این در حالی است که روند شهرنشینی معاصر در ایران سبب شده است که خیابان کشی های روی نقشه و اصول ثابت تعیین کننده محلات باشد. در این رویه خدمات، امکانات و نیازهای ساکنین در نظر گرفته نمی شود و مشکلات فراوانی برای سکونت و حس سکونت پدید آمده است. شهر نایین از جمله شهرهایی است، که دارای نظام محله بندی منسجم در ساختار گذشته خود بوده است. ساختاری که با مطالعه¬ی آن می توان به اصول بسیار ارزشمند شهرسازی ایرانی پی برد، اصولی که ریشه در فرهنگ چند هزاره ساله ایران در پیش و پس از اسلام دارد. متأسفانه با وجود چنین الگوی ملموسی، ساخت و سازهای جدید در خارج از بافت کهن، دچار همان انحطاط معمول معاصر شده است. هدف این پژوهش تحلیل ساختار فضایی محلات تاریخی شهر نایین و ارائه اصول و راهکارهای طراحی در محلات جدید مسکونی این شهر است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی با استفاده از مشاهدات میدانی، مطالعات کتابخانه ای و نرم افزار تحلیلیarc gis است. در همین راستا در فصل اول به کمک اسناد موجود به توصیف شهرها و محلات ایرانی و همچنین واحدهای اجتماعی محلی در نظریات پیشرو معاصر در غرب و تحلیل اشتراکات و تفاوت های آنها با اصول شهر سازی سنتی ایران پرداخته شده است. در فصل سوم به بررسی نمونه های معاصر واحدهای محلی، در شهرهای معاصر اسلامی و مقایسه آنها پرداخته شده است. در فصل چهارم به معرفی و تحلیل شهر نایین در حوزه های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، کالبدی و طبیعی پرداخته شده و از نرم افزارهای تحلیلی نیز برای درک کمی از موضوع استفاده شده است، نتیجه این پژوهش نشان می دهد که1- ارتباط متقابل کل با اجزا 2- تأمین رفاه، آسایش و امنیت 3- حفظ حرایم 4- ایجاد همبستگی 5- خلق فضاهای غنی 6- خوانایی فضا 7- مردم واری فضا 8- بوم گرایی را می توان بعنوان اصول طراحی برای محلات جدید مسکونی در شهر نایین در نظر گرفت و در فصل پایانی الگویی عینی از اصول استخراج شده ارائه شده است.