نام پژوهشگر: سارا سادات امجدی زنجانی
سارا سادات امجدی زنجانی عادل جلیلی
جنگلهای خزری یا هیرکانی شمال ایران از جمله جنگلهای بجا مانده دوران سوم زمینشناسی و دارای عناصر شاخص و بسیار مهمی است که تحت تاثیر یخبندانهای دوران چهارم زمینشناسی از بخشهایی از جهان حذف شدهاند و اینک در یالهای شمالی البرز متمرکز هستند. بازخورد اقلیم در مناطق هیرکانی خاص تمرکز ارتفاعی گونهها نیست بلکه گونههای چوبی در جنگلهای هیرکانی چه به صورت ارتفاعی (عرض جغرافیایی) و چه به صورت غرب به شرق (طول جغرافیایی) تحت تاثیر اقلیم و ویژگیهای آب و هوایی هستند. از ویژگیهای مهمی که میتواند به نوعی انعکاس از شرایط اقلیمی باشد ویژگیهای تشریحی و مورفولوژیکی برگ گیاهان است. از میان گونههای درختی میانبند و پایینبند جنگلهای هیرکانی، سه گونه ممرز (carpinus betulus)، خرمندی (diospyrus lotus) و انجیلی (carpinus orientalis) برای بررسی تغییرات آناتومی و مورفولوژی برگ در سه استان شمالی مورد استفاده واقع شد. ویژگیهای آناتومی گونهها به طور جداگانه برای هر گونه مشخص شدهاست. آنالیزهای رستهبندی (dca , pca) همراه با آنالیز واریانس (anova) نشان داده است که سه گونه ذکر شده با داشتن ویژگیهای آناتومی و مورفولوژی مختلف از یکدیگر قابل تفکیک هستند. انجام آنالیز واریانس به طور جداگانه برای هر گونه نشان داد که ویژگیهای ضخامت کوتیکول تحتانی، تعداد لایه کلانشیم فوقانی، ضخامت لایه اسفنجی، ضخامت پهنک برگ و تعداد روزنه به طور معنیداری در بین جمعیتهای سه استان متغییر است. همچنین ویژگیهای مورفولوژی (سطح برگ و ضخامت برگ) و وزن برگ در گونه ممرز، وزن برگ و سطح برگ در گونه خرمندی و وزن خشک برگ و ضخامت برگ گونه انجیلی در بین سه استان مطالعه شده معنیدار میباشند. ویژگیهای ذکر شده بویژه طول کرک در هر دو سطح برگ، ضخامت مزوفیل رگبرگ اصلی، تراکم و طول روزنه در گونههای مطالعه شده، نشان دهنده تاثیر اقلیم و ویژگیهای خاکی متفاوت در سه استان روی خصوصیات آناتومی و مورفولوژی برگ میباشد